قلعه تل را بشناسید!!

شهر تاریخی قلعه تُل، میراث تاریخی عیلامیان است و در گوشه گوشه خود بناهایی از دوران‌ مختلف تاریخی از عیلامیان و ساسانیان گرفته تا قاجار را در خود جای داده است. اینجا مرکز خان های ایل بختیاری بوده است و چندین قلعه در آن وجود دارد. نام شهر بر گرفته از قلعه باستانی است که در مرکز شهر قرار گرفته و قدمت آن به دو هزار و پانصد سال پیش یعنی به دوران عیلامیان بر می گردد. قلعه تل از بناهای محمد تقی خان چهارلنگ بختیاری است که درعهد فتحعلی شاه قاجار بر روی تلی که تقریبا پنجاه ذرع ارتفاع دارد بنا شده و لرها آنرا قلعه تُل می گویند. این قلعه دارای چند برج است و چاهی بالای تل حفر کرده اند که اهل قلعه از آب آن استفاده می کردند، قلعه دارای پنج برج بشکل مربع ساخته شده بود و در یکی از زاویه های آن یک عمارت چهار ضلعی احداث شده که در طبقه فوقانی آن لامردون یا مهمان خانه وجود داشت و در طبقه تحتانی این عمارت یک راهرو بود و سقف طویلی این ساختمان را به محوطه مرکزی قلعه متصل می ساخت، قلعه تل در زمان محمد تقی خان از رونق و جنب و جوش فراوان برخوردار بوده و مرکز تصمیم گیری ایل بختیاری بشمار می رفت. قلعه تل در دوران انقلاب و هشت سال دفاع مقدس سهم بسزایی داشت.

سکونت در شهر قلعه تل با استناد آثار تاریخی به گذشته ‌ای بسیار دور و دوران پادشاهی عیلام باز می ‌گردد. این پادشاهی حدود ۵۰۰۰ سال پیش در پهنه ‌ای از جنوب غرب و غرب ایران کنونی قرار داشت و از چندین شهر و ناحیه مهم تشکیل می ‌شد که معروف ‌ترین آنها آنزان یا آنشان بود که گمان می رود اطراف شهر ایذه کنونی بوده است. اهمیت این شهر و نزدیکی شهر کنونی قلعه ‌تل با آن و نیز احتمال عبور کاروان‌ های بین شهر آنزان و شوش از مسیر میانکوهی منطبق بر دشت قلعه تل بر احتمال رونق حیات این شهر در روزگار عیلامیان می ‌افزاید.

از آثار عیلامی کشف شده در این شهر، دو سنگ بزرگ است که سال‌ ها پیش هنگام حفر زمین برای ساخت و ساز، از زمین بیرون آورده شدند. یکی از این سنگ‌ ها پایه ستون و دیگری سنگی منقوش به پیکره چهار نفر است که دو نفر روبروی دو نفر دیگر دست به سینه ایستاده‌ اند. وجود منابع آب و خاک مناسب برای کشاورزی و مراتع وسیع و غنی در کوه‌ های اطراف قلعه تل، وجود جمعیت یکجانشین و کوچ ‌نشین در این منطقه را محتمل می‌ سازد.