برنامه‌ریزی وزارت نفت برای جمع‌آوری گازهای همراه ۵۲ مشعل در شرق کارون

به گزارش تجهیز نیوز، پس از جمع‌آوری گازهای مشعل در منطقه شرق کارون، این گازها به پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج فارس منتقل می‌شوند، با ارسال آنها کل ظرفیت این پالایشگاه تکمیل می‌شود و در نتیجه محصولاتش خوراک صنایع پتروشیمی و زنجیره ارزش را تکمیل می‌کند.

برای جمع‌آوری گازهای مشعل میدان‌های نفتی شرق کارون در مجموع ۴۲ قرارداد (۱۹ قرارداد ئی‌پی‌سی + ۲۳ قرارداد خرید کالا و خدمات با پیمانکاران و سازندگان ایرانی) امضا شده است؛ ضمن آنکه پیشرفت کل طرح «بهسازی و احداث تأسیسات جمع‌آوری گازهای مشعل شرق کارون» تاکنون ۵۳ درصد بوده است که مرحله به مرحله به بهره‌برداری می‌رسند.

تاکنون چهار پروژه از پروژه‌های این طرح کلی بهره‌برداری شده‌اند و تا پایان امسال در مجموع هشت پروژه دیگر به بهره‌برداری می‌رسد که با اجرای آنها در مجموع امسال ۲۱ مشعل خاموش و گازهای همراه آنها جمع‌آوری و منجر به استحصال ۲۱۲ میلیون فوت مکعب روزانه گاز غنی برای تحویل خوراک به پالایشگاه‌ گاز بیدبلند خلیج فارس می‌شود، تا پایان دولت مردمی سیزدهم همه مشعل‌های میدان‌های شرق کارون جمع آوری می‌شود.

از جمله مهمترین ویژگی‌های طرح جمع‌آوری گازهای مشعل میدان‌های نفتی شرق کارون می‌توان به تقریباً معادل یک فاز پارس جنوبی، جلوگیری از گازسوزی جلوگیری از آلایندگی هوا و حفظ محیط زیست تبدیل به ارزش افزوده، درآمد ارزی برای کشور ارز آوری اشتغال‌زایی، تکمیل زنجیره ارزش، استفاده از ظرفیت کارآفرین‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان و خلق ثروت/ رشد تولید کاهش تورم اشاره کرد.

شایان ذکر است با بهره‌برداری از طرح پالایش گاز هویزه از سوی ریاست جمهوری در ابتدای سال ۱۴۰۲ گازهای مشعل میدان‌های غرب کارون جمع‌آوری و تبدیل به خوراک صنایع پتروشیمی می‌شود.

افزون بر این با راه‌اندازی کارخانه گاز و گاز مایع ۳۱۰۰ (طرح پالایش گاز هویزه خلیج فارس) در دهلران گازهای مشعل میدان‌های نفتی غرب کشور نیز تا ابتدای سال ۱۴۰۳ جمع‌آوری و تبدیل به خوراک صنایع پتروشیمی و نیز گاز مصرفی شبکه سراسری خواهد شد.

سالانه افزون بر ۱۵۰ میلیارد مترمکعب گاز در مشعل‌های بالای چاه‌های نفت در جهان به مواد آلاینده تبدیل می‌شود که بر اساس آمارهای بانک جهانی این رقم معادل یک‌سوم مصرف گاز کل اروپاست. بر اساس آمارهای بانک جهانی، ایران تا سال ۲۰۱۸ سومین کشور بعد از روسیه و عراق در میان تولیدکنندگان این گازها بوده است، با این حال گفته می‌شود میزان مشعل‌سوزی در کشورمان از ۱۷ میلیارد مترمکعب در سال ۲۰۱۸ به ۱۳.۷۸ میلیارد مترمکعب در سال ۲۰۱۹ رسیده است. این یعنی حدود روزانه ۳۸ میلیون مترمکعب گاز در حال سوختن است.

دولت سیزدهم در طول عمر دو ساله خود توانسته است قراردادهای زیادی به ارزش حدود ۱.۲ میلیارد دلار در زمینه جمع‌آوری گازهای مشعل را که بیشتر با شرکت‌های خصوصی امضا شد نهایی کند. افزون بر این متعهد شده است پرونده بیشتر پروژه‌های جمع‌آوری گازهای همراه نفت کشور را تا پایان عمر خود ببندد. این موضوع حکایت از آن دارد که عزم دولت سیزدهم برای تحقق هدف یادشده تا حدی جدی است که وزیر نفت از آمادگی وزارت نفت برای واگذاری توسعه میدان‌های نفت و گاز کشور به‌صورت صفر تا صد به پتروشیمی‌ها سخن به میان آورده و معتقد است این معامله وزارت نفت و پتروشیمی معامله‌ای برد – برد برای دو طرف است زیرا پتروشیمی‌ها می‌توانند با توسعه میدان‌های نفتی در کمتر از سه سال حداقل تا ۳۰ سال تأمین خوراک گاز و خوراک مایع واحدهای خود را تضمین کنند.

به نظر می‌رسد استفاده از توان مالی پردرآمدترین صنعت کشور یعنی پتروشیمی بتواند در بلندمدت راهکاری مناسب برای تأمین مالی پروژه‌های صنعت نفت بدون نیاز به نتیجه میز مذاکرات هسته‌ای در وین از سوی دولت سیزدهم باشد.

شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب به‌طور کامل آمادگی خود را برای اجرای طرح توسعه ۱۶ مخزن خامی با هدف تأمین خوراک پتروشیمی‌ها برای سال‌های متمادی اعلام کرده است. توسعه ۱۶ مخزن خامی مناطق نفت‌خیز جنوب با استفاده از تجارب گذشته، با برآورد اولیه تولید روزانه، حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار فوت‌مکعب، بخشی از مشکل تأمین خوراک پتروشیمی‌ها را برای سال‌های متمادی برطرف می‌کند. با اجرای این طرح و احداث و راه‌اندازی پنج یا شش واحد ان‌جی‌ال، روزانه حدود ۱۲۰۰ میلیون فوت‌مکعب گاز خشک، ۲۰۰ هزار میعانات و سیتوپلاس تولید خواهد شد.

هم‌اکنون بیش از ۸۰ درصد گازهای همراه جنوب کشور جمع‌آوری شده است و دولت سیزدهم تلاش می‌کند با جمع‌آوری گازهای مشعل باقیمانده افزون بر صرفه اقتصادی، تعهدهای بین‌المللی محیط زیستی را در نظر داشته باشد. دولت سیزدهم از زمان روی کار آمدن به‌دنبال تأمین مالی پروژه‌های جمع‌آوری گازهای همراه نفت با استفاده از روش‌های گوناگون بوده و هیچ‌گاه توسعه صنعت عظیم نفت کشور را منتظر نتایج مذاکرات نگذاشته است.

مدیران ارشد شرکت ملی نفت ایران طی نشست‌هایی منظم با فعالان بازار پول و سرمایه ضمن همفکری و تبادل‌نظر، راه‌های چگونگی استفاده بیشتر از توان مالی این نهادها را بررسی می‌کنند. هدایت منابع بانک‌ها به سمت صنعت پیشران اقتصاد کشور بی‌شک به سامان‌دهی و نقش‌آفرینی مثبت بانک‌ها در نظام اقتصادی کشور و منحرف نشدن آنها از منطق بانکی منجر می‌شود.

چندی پیش نیز وزارت نفت از ایجاد کنسرسیومی متشکل از بانک‌های داخلی برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت خبر داد. این کنسرسیوم بانکی قرار است در نخستین گام ۴ میلیارد دلار در صنعت نفت سرمایه‌گذاری کند و این رقم در مراحل بعدی با اضافه شدن بانک‌ها و افزایش سهم بانک‌های فعال در کنسرسیوم، بیشتر شود که این اتفاقی خوب برای صنعت نفت، نظام بانکی و به‌طور کل اقتصاد ملی به‌شمار می‌آید.

همکاری و سینرژی نظام بانکی با صنعت نفت، دهه‌های متمادی است مورد غفلت واقع شده و این مسئله خود از عوامل توسعه‌نیافتگی اقتصادی کشور به‌شمار می‌آید. ایجاد و تقویت سازوکارهای حضور نظام بانکی در صنعت نفت، افزون بر پر کردن خلأ کمبود منابع مالی برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای صنعت نفت، سبب کارآمدی و سودآوری پایدار و اقتصادی نظام بانکی کشور می‌شود؛ نظام بانکی‌ که در این سال‌ها به‌شدت به‌دلیل نقش‌آفرینی و جایگاه آن در اقتصاد کشور و گرایش بانک‌ها به حضور در بازار دلالی، واسطه‌گری و سوداگری از جمله بازار مسکن، خودرو و ارز مورد انتقاد است؛ حضوری که نتیجه‌ای جز تشدید التهاب‌های بازارهای یادشده نداشته است.

سال‌هاست صنعت نفت زیر سایه تحریم‌های ظالمانه و یک‌جانبه غربی‌ها نتوانسته از سرمایه‌گذاری مستقیم بانک‌ها و شرکت‌های خارجی در بخش‌های بالادست و پایین‌دست به‌طور جدی بهره ببرد، اما اکنون با تغییر رویکرد دولت سیزدهم و دستور کار قرار دادن شعار «اقتصاد کشور را منتظر برجام نمی‌گذاریم»، وزارت نفت و مدیران صنعت برای کمک به چرخش چرخ توسعه صنعت نفت به تلاش‌ها برای پیشبرد اهداف توسعه‌ای با تکیه بر سرمایه و منابع شرکت‌ها و بانک‌های ایرانی ادامه می‌دهند.