تخریب یا توسعه؟ مسئله این است…

معصومه صالحی

به گزارش پایگاه خبری تجهیز نیوز به نقل از خبرنگارپایگاه خبری بازتاب خوزستان چشم ‌انداز رودخانه ‌ای مثل کارون می‌ تواند نمای شهر را زیبا و حال مردمش را خوب کند؛ البته رودخانه ‌ای که در آن آب باشد نه کارون این روزهای اهواز که از آن زرق و برقش چیزی نمانده، در حالی که سال هاست مردم اهواز از زخم هایی که به کارون زده شده، از بوی تعفن برانگیز ناشی از ورود پساب و فاضلاب به درون آن از کم آبی ناشی از انتقال آب از دست های پنهانی که برای مرگ کارون افراشته شده اند، گله می کنند، همچنان دست هایی تیشه به ریشه این رودخانه می زنند تا روز به روز آن را نحیفتر و بیمارتر کنند.

از سویی در تمام دنیا شهرهایی که رودخانه از میانشان عبور می‌کند، با بهره وری مناسب به پرجاذبه ترین شهرها تبدیل شده اند و فضاهای بصری و جاذبه های دیدنی بسیاری در ساحل رودخانه ها بی آنکه تیشه به ریشه رودخانه زده شود برای مردم شهر و گردشگران مهیا شده اما از فرصت طلایی که رودخانه کارون می توانست داشته باشد نه تنها استفاده بهینه ای برده نشد بلکه در کنار همه آن زخم ها ساخت و ساز های بی نتیجه و جاده های ساحلی که بار ترافیکی بسیاری به رودخانه وارد کرده هم درد دیگری هستند؛ نماهای زشت و نصف و نیمه ای همچون جزیره وسط کارون که سالهاست معلوم نیست این وصله ناجور می خواهد به کجا برسد و تکلیفش مشخص نیست.

درست یا غلط با مجوز یا بی مجوز سال های اخیر رستوران هایی در بستر کارون ایجاد شدند که اگرچه در نگاه اول تجاوز به رودخانه وحریم رودخانه به نظر برسند اما در کنار آن همه نازیبایی ها، رها سازی پساب صنعتی، فاضلاب شهری و بیمارستانی در رودخانه کارون، طرح‌‌های انتقال آب، بوی تعفن و زباله های اطراف، رسوب های لایروبی نشده و کم آبی که به جان کارون افتاده نه تنها فضای بصری زیبایی برای کارون ایجاد کرده بلکه دلخوشی شهروندان شهری با فقر فضای فرهنگی تفریحی شده است.

در جوار دردهایی که به جان کارون افتاده و ساخت و ساز های بی نتیجه و بی سیما حالا جزیره کوچکی به اسم ریف با فضای زیبا مقصد شب گردی بسیاری از خوزستانی ها و گردشگران است و شاید بتوان از آن به عنوان جاذبه ای از جاذبه های دیدنی اهواز نام برد.

جزیره ای که حتی اگر میهمان محفل گرمش نباشی هر بار که از روی پل کپانپارس رد شوی دالان های تو در تویش و نور پردازی جذابش در وسط رودخانه نگاهت را می گیرد. و اگر میهمانش شوی می بینی بخشی از فرهنگ شهر را به نمایش گذاشته است.

گعده اش صفایی دیگر دارد؛ در کنار آن ساحل صخره ای که صدای موج آب و صدای پرندگان آمیخته باهم مستت می کند… بوی فاضلابی که در حاشیه کارون به مشام می رسد اینجا با بوی  تند قهوه عربی جایی ندارد، ذوق و شوق است که در چشم کوچک و بزرگ دیده می شود. میهمانان نورزی زیادی را پذیرا بوده تا آوازه اش در همه ایران باشد و البته دستی در فعالیت های فرهنگی داشته و با میزبانی از نشست های ادبی و رونمایی و نقد کتاب برای ارتقای فرهنگی مردم شهر قدم برداشته است.

حالا اما دست های به ظاهر دلسوزی بی آنکه به اصل ماجرا بپردازند تا کارون کم کم جان ندهد، دور از اصل داستان تیشه به دست گرفته اند تا به بهانه مبارزه با کارون خواری تنها جاذبه های زیبای کارون را هم از بین ببرند، غافل از اینکه آن زمان که سرمایه های هنگفتی برای ساخت این فضاها هزینه شد کسی نیامد بگوید این تولد مرگی زودرس را به دنبال دارد!

« اینگونه نیست که هر ساخت و سازی به رودخانه ضرر وارد کند؛ حق مردم شهر اهواز است از رودخانه بهره برداری کنند و این بهره برداری مستلزم ارتباط با رودخانه است، ما نیازمند فضاهای جمعی در حاشیه کارون هستیم و حالا که سازه ای ساخته شده تخریب آن هدر دادن بیت المال است» اینها را محمد لاری می گوید کارشناس و مدرس رشته شهرسای دانشگاه آزاد .

به اعتقاد او اگر  فلسفه خراب کردن آزاد کردن حریم رودخانه باشد باید به این موضوع توجه کرد که تخریب ممکن است خسارتی بیش از بودن داشته باشد.

لاری با بیان اینکه بحث این روزهای تخریب رستوران های ساحلی وضعیت پارادوکسی دارد، می گوید : از طرفی کارون را به دلایل بسیاری داریم از دست می دهیم و از طرف دیگر به این رستوران ها گیر می دهیم.

وی با تاکید بر اینکه هر گونه مداخله در رودخانه اشتباه نیست به بند میزان رودخانه شوشتر اشاره می کند و می گوید: این بند دو هزار سال پیش ساخته شده که از بزرگترین دستاوردهای تاریخ بشریت است و با افتخاربه عنوان میراث جهانی ثبت شده، درساخت این بند مگر چه کرده اند؟ غیر از آنکه در حاشیه رودخانه دخل و تصرف کردند حتی مسیر طبیعی جریان آب را عوض و این اثر درخشان را ایجاد کردند.

لاری به برخی استدلالهای موافقان تخریب اشاره می کند: برخی می گویند در جریان سیلاب این رستوران ها فرا آب ایجاد می کنند، خب مگر نخلستان ایجاد نمی کند چندین میلیون نخل در حاشیه کارون کاشته شده کسی نمی گوید اینها جلوی جریان طبیعی آب را می گیرند و اگر اینطور باشد که باید خیلی از کشاورزی ها و باغداری در حاشیه کارون را قلع و قمع کنیم. از طرفی کدام سیلاب؟! کارون دیگر کارون صد سال پیش نیست با وجود ساخت چندین سد بر روی آن الان کانال تنظیمی بیش نیست.

این کارشناس شهرسازی با تاکید بر اینکه حاشیه رودخانه ها فضای خصوصی نیست، تاکید می کند: رودخانه جور دیگری در حال از بین رفتن است نه با این ساخت و سازها، در رودخانه اگر حق قایقرانی داریم باید اسکله ایجاد شود، باید فضای تفریحی ایجاد شود و الزاما استفاده از رودخانه به معنای تخریب نیست.

او می گوید: برای ساخت و ساز غیرقانونی در حاشیه کارون ما قبل از همه اقدام کردیم و گفتیم ساختن دیواره ساحلی در دو طرف کارون به صلاح نیست این منظره طبیعی را نباید خدشه دار کرد، موضوع فقط بحث فنی نیست بلکه اقتصادی، حقوق عامه و عدالت اجتماعی هم هست!

لاری با تاکید بر اینکه حریم بصری کارون باید رعایت شود، تاکید می کند: دیوار کشیدن دو طرف کارون هم حماقت است هم جنایت! بعضی ها دلشان می خواهد رودخانه قابل دیدن نباشد جاده ساحلی هم که می سازند دور و برش کنوکارپوس می کارند.

او می گوید: وسط رودخانه این همه پل زده شده پل هایی که برای رودخانه فاجعه است! کدام عقل سلیمی این ترافیک و این حجم از آلودگی را به رودخانه می دهد، یا پارک جزیره ای که کلکسیونی از اشتباهات است  به جای اینکه کنترلش کنند  بزرگترش کردند. وسط رودخانه این همه پایه می زنند همه اینها را نادیده می گیرند و هر کاری با رودخانه می کنند را ولی هر جا منظره خوبی هست می خواهند خراب کنند، اگر بنا بر خراب کردن باشد اول از اشتباهات شروع کنید، این همه هجمه و بحث و جدل درباره دو رستوان  نسبت به تخریب هایی که در کارون صورت گرفته مسخره است چرا به اصل ماجرا پرداخته نمی شود.

انتقادها به عدم تخریب رستوران های ساحلی در اهواز در حالی دنبال می شود که «صادق خلیلیان» استاندار خوزستان نیز وجود این فضاها را برای استفاده عموم مردم ضروی می داند و می گوید: راه اندازی رستوران ها در کنار رودخانه کارون مربوط به سال های گذشته است و فعالیت آنها خصوصی نیست، بلکه برای استفاده عموم مردم می باشد.

او معقتد است: از دو طرف جاده ساحلی اهواز، هیچ کدام از این رستوران ها مانع دسترسی مردم به رودخانه ها نشده و اگر موردی مبنی بر انسداد مشاهده شد نسبت به رفع آن اقدام می شود.

همچنین «محمد خانچی» معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خوزستان نیز با بیان اینکه ما در ساحل کارون با رودخانه خواری مواجه نیستیم می گوید: موردی نداریم که بخش دولتی یا خصوصی آمده باشد بخشی از ساحل را اشغال کرده باشد.

وی در خصوص رستوران های سواحل کارون می گوید: درست است که این رستوران از سوی استانداری در سال ‌های دور ساخته شده ولی جنبه عمومی دارد و همه مردم از آن استفاده می‌کنند و متعلق به دستگاه خاص یا فردی نیست.

از سویی «سید ابراهیم حسینی» مدیر مهندسی رودخانه‌ ها و سواحل سازمان آب و برق خوزستان  در خصوص دلایلی که برای تخریب رستوران ها مطرح است، می گوید: ساخت و ساز در بستر اگر در یک بازه طولانی باشد از عبور سیلاب جلوگیری و شدت تخریب را بیشتر می‌کند، رستوران‌های ساحلی به دلیل اینکه تک سازه هستند، تاثیری روی سیل ندارند اما مخالفت با این سازه‌ ها به دلیل دستورالعمل ابلاغی وزیر نیرو و همچنین خطراتی است که این مجتمع‌ها به عنوان جاذب جمعیت می‌توانند در زمان سیل برای مردم داشته باشند.

او با اشاره به فشارهایی که بابت فعالیت رستوران‌ های ساحلی بر سازمان آب و برق وارد شده، می افزاید: چند ماه پیش از دادگستری درباره وضعیت این رستوران‌ ها استعلام شد اما هنوز پاسخی دریافت نشده است.

در پرسه‌های عصرانه و شبانگاهی در ساحل رودخانه جزیره کوچکی با مکث نگاه عابران آن را ها به تماشا می خواند؛ کارون بیش از آنکه زخمی این جزیره زیبا -که حالا تنها پاتوق مردم شهر برای سپری کردن لحظات شاد است- باشد؛ زخمی سیاست های غلط انتقال آب و بی تدبیری هاست.