نفت خام چیست و چگونه تولید و استخراج می شود؟

نفت خام یا پترولیوم بطور طبیعی در زیر زمین یافت می شود و و پس از استخراج تبدیل به سوخت و فرآورده های دیگر می شود. نفت یک سوخت فسیلی است به این معنی که در طی تجزیه مواد آلی طی میلیون ها سال تولید شده است. هنگامی که مقادیر زیادی از ارگانیسم های مرده – در درجه اول زئوپلانکتون ها و جلبک ها – در زیر سنگ های رسوبی تحت تأثیر گرما و فشار شدید قرار بگیرند، نفت تشکیل می شود.

نفت خام مایعی سیاه یا قهوه‌ای تیره است اما گاهی اوقات به رنگ‌ زرد، قرمز یا سبز نیز دیده می شود که نشان دهنده ترکیبات متنوع این ماده‌ پر ارزش است. نمونه هایی از فرآورده های نفت خام شامل نفت سفید، بنزین و سوخت دیزل است.

فرآورده های نفتی معمولا مخلوط های پیچیده ای هستند که از نفت خام به دست می آیند و دارای خصوصیات شیمیایی و فیزیکی مشابه هستند.

نفت یک سوخت فسیلی است که از مواد آلی فسیل شده قدیمی مانند زئوپلانکتون و جلبک بدست می آید. مقادیر زیادی از این بقایا در ته دریا یا دریاچه قرار می گیرند جایی که با آب بدون اکسیژن یا رسوباتی مانند گل و لای پوشانده شده اند و نسبت به شرایط هوازی سریعتر تجزیه می شوند. باکتریهای بی هوازی به دلیل نبود اکسیژن با استفاده از سولفات ها و نیترات ها و کاهش آنها به H2S و N2  انرژی تولید می کنند. به دلیل وجود چنین باکتری‌های بی هوازی این ترکیبات بیشتر از طریق هیدرولیز تجزیه می شود.

با استقرار لایه های بیشتر در بستر دریا یا دریاچه ، گرما و فشار شدیدی در مناطق پایین تر ایجاد می شود. این فرآیند باعث تغییر مواد آلی، ابتدا به ماده مومی معروف به کروژن شده و سپس تحت حرارت بیشتر از طریق فرایند معروف به کاتاژنز به هیدروکربن های مایع و گازی تبدیل می شود. تشکیل نفت ناشی از تجزیه هیدروکربن ها در انواع واکنش های عمدتا گرمازا در دما یا فشار بالا یا تحت هر دو است.

بعد از آب ، نفت مایع دیگری است که انسان بیشترین وابستگی را به آن دارد. نفت یک منبع سوخت است و در بسیاری از محصولات مصرفی یافت می شود. نفت خام ترکیبی از هزاران مولکول و ترکیبات آلی است.

با این حال ، هیدروکربن ها با وزن های مولکولی مختلف نسبت بیشتری از آن را تشکیل می دهند. بر همین اساس نمی توان فرمول شیمیایی نفت خام را به صراحت مشخص کرد. خصوصیات نفت خام مانند گرانروی، چگالی، نقطه جوش و رنگ آن نیز بر همین اساس متفاوت است.

علاوه بر این، پرکارترین هیدروکربن های موجود در شیمی نفت، آلکان ها هستند. این مایع ارزشمند همچنین حاوی سیکلوهگزان ها، هیدروکربن های معطر و هیدروکربن های پیچیده تری مانند آسفالتین ها است. نفت خام از طریق حفاری چاههای نفت بدست می آید و ترکیبات تشکیل دهنده آن با استفاده از فرایندی به نام تقطیر جزء به جزء جدا می شوند.اصطلاح نفت خام بطورکلی برای نفت خام فرآوری نشده و سایر محصولات تولید شده از نفت خام تصفیه شده بکار می رود.

طبقه بندی نفت خام

طبقه ‌بندی بر اساس موقعیت جغرافیایی

در کل دنیا سه نوع نفت خام مرجع برای قیمت ‌گذاری وجود دارد که شامل نفت برنت، نفت تگزاس و نفت عمان است. نفت برنت شامل مخلوطی از ۱۵ نوع نفت دریای شمال، میادین اسکاتلند تا نروژ است که بیشتر به اروپا صادر می شود.

نفت تگزاس یک نفت مرغوب و سبک و محصول ایالت تگزاس آمریکاست که نفت مورد نیاز شمال آمریکا را تامین می کند. نفت عمان یا نفت دبی نیز مرجع قیمت‌ گذاری نفت در خلیج فارس است. نفت اوپک یک مرجع دیگر برای قیمت ‌گذاری است که ایران و اکثر کشورهای آسیایی صادرکننده نفت عضو آن هستند.

طبقه‌ بندی بر اساس درجه  API

استاندارد  APIواحدی برای مقایسه چگالی نفت خام با آب است. طبقه‌ بندی‌ های مختلفی برای نفت خام بر اساس درجه API  وجود دارد ولی بطورکلی نفت‌‌ خام زیر پانزده درجه  API، به عنوان نفت سنگین و بالاتر از پانزده به عنوان نفت سبک شناخته می شود. نفت‌ سنگین حاوی گوگرد و فلزات است و به پالایش بیشتری نسبت به نفت سبک نیاز دارد.

طبقه ‌بندی بر اساس میزان گوگرد

گوگرد به عنوان یک ناخالصی مضر در نفت خام وجود دارد و باعث خوردگی فلزات  و آلودگی هوا می ‌شود. نفت خامی که بیش از ۰/۵ درصد گوگرد داشته باشد به نام نفت ترش شناخته می شود و در صورت کمتر بودن این مقدار آنرا به عنوان نفت شیرین می شناسند. نفت شیرین به دلیل خلوص بیشتر و آسیب نرساندن به محیط زیست نفت مرغوب تری به حساب می آید.

کد خبر: ۱۳۹۹۷۱۲۱۲۰۸۰۰۱۱