معرفی باغ حسن آباد
منطقه ای که باغ حسن آباد در آن واقع بود، شمال غرب آن روزهای تهران به حساب می آمد و در زمان خود، یکی از بزرگترین باغهای تهران محسوب میشد. این باغ به میرزا یوسف آشتیانی تعلق داشت. مستوفی الممالک قبل از گسترش یافتن شهر تهران باغ را خریداری کرد. در کتاب «طهران قدیم» از […]
منطقه ای که باغ حسن آباد در آن واقع بود، شمال غرب آن روزهای تهران به حساب می آمد و در زمان خود، یکی از بزرگترین باغهای تهران محسوب میشد. این باغ به میرزا یوسف آشتیانی تعلق داشت. مستوفی الممالک قبل از گسترش یافتن شهر تهران باغ را خریداری کرد. در کتاب «طهران قدیم» از نوشته های نصرالله حدادی دربارۀ این باغ چنین نوشته است: «میرزا یوسف مستوفی الممالک، اراضی بالادست محله سنگلج را تا فاصلۀ بالای آب کرج در تیول خود داشت. او بخشی از آن را به پسرش [حسین مستوفی الممالک] بخشید و باغ حسن آباد ساخته شد.در بالادست میدان یوسف آباد شکل گرفت و در انتها به محلۀ بهجت آباد که اقلیت ارامنه در آن زندگی میکردند، ختم میشد که تماماً جزو مایملک میرزا یوسف مستوفی الممالک بود. در قسمت چپ – شمال غرب این میدان، قبرستان قدیمی قرار داشت که در وبای عام تهران در ۲۵ محرم سال ۱۳۱۰ قمری تماماً پر از اجساد فوت شدگان شد. از جمله این فوت شدگان میرزا رضا کلهر بود. بعدها این قبرستان را تخریب و به جای آن (ادارۀ اطفائیه تهران)]آتش نشانی[شکل گرفت. اطفائیه تهران که به وسیلۀ روسها درخیابان ری، سه راه امین حضور، گلزار حسینی راه اندازی شده بود، در سال ۱۳۱۱ شمسی به این محل انتقال یافت و بلدیه آن را تحت نظر گرفت» (حدادی، ۱۳۹۴).
با افزایش شمار جمعیت و گسترش تهران در دورۀ قاجار و در زمان حکومت ناصرالدین شاه، این باغ به تملک اعتمادالسلطنه درآمد و از آن پس باغ (درویش) خوانده میشد. ناصرالدین شاه باغ را به اعتمادالسلطنه سپرده بود تا او باغ را آباد کند که اعتمادالسلطنه نیز با خرید زمینهای اطراف، آن را وسعت بخشید و با صرف هزینۀ بالا و بیش از ۳۰ هزار تومان، این باغ را به باغی دلگشا تبدیل کرد.فووریه پزشک مخصوص ناصرالدین شاه در سفرنامۀ خود یکی از این مهمانیهای شاهانه را توصیف کرده است (فووریه، ۱۳۴۴: ۱۷۶-۱۷۷). «باغ حسن آباد توسط یک رشته قنات پرآب، که اعتمادالسلطنه از آن با نام قنات بزرگ حسن آباد یاد کرده است، آبیاری میشده است» (همان: ۱۰۰۴).
نگهداری از این باغ برای اعتمادالسلطنه هزینه های سنگینی در بر داشت و او از این بابت آزرده خاطر بود و برای جلوگیری از ضرر و زیان بیشتر، در سال۱۳۱۲ قمری/ ۱۸۹۴م این باغ را با وجود آنکه در طی۲۰ سال پیش از ۳۰ هزار تومان هزینۀ آبادی اش کرده بود. به مبلغ ۴ هزار تومان به میرزا محمد ناظر فروخت. امروزه حسن آباد در مرکز شهر تهران و در منطقۀ منیریه قرار گرفته و میدانی نیز با نام حسن آباد ـ که بعد از انقلاب به میدان سی و یک شهریور تغییر نام یافت ـ در آن منطقه قرار دارد. میدان حسن آباد از میدانهای تاریخی و جزء بافت تاریخی و سنتی تهران قاجاری است.
منبع: کتاب دانشنامه ی باغ های ایران
دیدگاهتان را بنویسید