معرفی آیین سنتی طوق بندان شاهرود
به گزارش پایگاه خبری تجهیز نیوز، آیین طوق بندان از بیش از یک‌صد سال قبل در شهر شاهرود رواج یافته و از آن هنگام تا کنون همه‌ساله به شکوه و عظمت اجرای آن افزوده شده است. تکایای بازار (زنجیری) و بیدآباد از جمله بانیان انجام این مراسم مذهبی به شمار می‌روند. بنابر این آیین، طوق […]
به گزارش پایگاه خبری تجهیز نیوز، آیین طوق بندان از بیش از یک‌صد سال قبل در شهر شاهرود رواج یافته و از آن هنگام تا کنون همه‌ساله به شکوه و عظمت اجرای آن افزوده شده است. تکایای بازار (زنجیری) و بیدآباد از جمله بانیان انجام این مراسم مذهبی به شمار می‌روند. بنابر این آیین، طوق تمامی مساجد و محله‌های شهر در این روز به تکیه بازار منتقل می‌شود. اگر در هنگام حمل طوق به‌طور ناگهانی تیغه آن بر زمین بیفتد بلافاصله گوسفندی را در همان محل قربانی می‌کنند. در غیر این صورت معتقدند که پیش آمد ناگواری برای شخص حامل طوق اتفاق خواهد افتاد. در این روز تمامی گوسفندانی که به هنگام اجرای مراسم در مقابل طوق‌ها قربانی می‌شود به تکیه بازار تعلق دارد. این باور نذورات دیگری همچون کله‌قند و… را نیز شامل می‌شود. طوق یکی از نشانه‌های عزاداری شیعیان است که به هنگام حرکت دسته در پیشاپیش هیئت حرکت می‌دهند. این نشانه از سه قسمت پایه چوبی، بدنه فلزی سینی مانند مشبک به شکل قلب و از جنس برنج و زبانه فولادی به عرض تقریبی ۱۰ سانتی‌متر و طول یک متر یا بیشتر تشکیل می‌شود.
در باور اهالی این نشانه نمادی از علم و بیرق علمدار واقعه کربلا حضرت ابوالفضل العباس (ع) است. کار جامه کردن (پوشاندن بدنه طوق با پارچه‌های مشکی، سبز و…) در این روز توسط سادات در منازل مالکان طوق انجام می‌شود. در پیشاپیش دسته پرچم سفید رنگی توسط فردی از عزاداران حمل می‌شود. پشت سر پرچم چند نفر از جوانان شیپور می‌نوازند. با حضور دسته در پیشاپیش هیئت اجزا طوق توسط چند نفر از جوانان همان طایفه (بابا علی) همراه با دیگر عزاداران به سمت تکیه بیدآباد حمل می‌شود. نذر دارانی که خانه‌شان در مسیر حرکت دسته قرار دارد کله قندهای نذری خود را به هیئت عزاداری تقدیم می‌کنند. برخی زنان نیز با منقل‌های ذغال و اسپند به پیشواز عزاداران می‌آیند. پس از حضور سوگواران در تکیه بیدآباد طوق کوچکی توسط یکی از پیرغلامان جامه شده و پس از پذیرائی مختصر به سمت تکیه بازار رهسپار می‌شوند. در آنجا نیز طوق تکیه بازار که قدیمی‌ترین طوق‌های شهر شناخته می‌شود به صورت منفک توسط جوانان در جلوی دسته قرار گرفته و بدین ترتیب طوق‌ها با توجه به قدمت در یک ستون حمل می‌شوند.
با حضور دیگر طوق‌های محله‌های شهر در حدود ساعت چهار بعدازظهر عده‌ای از بزرگان تکایا درحالی‌که اشعار محتشم کاشانی را زمزمه می‌کنند در پیشاپیش دیگر عزاداران به حرکت در می‌آیند. در مقابل ایشان بیرق سفیدی توسط یکی از خادمین تکیه بازار حمل می‌شود. این بیرق به حضرت ابوالفضل (ع) منتسب است. رسیدن دسته محتشم خوان به ابتدای کوچه مدرسه قلعه دسته سینه‌زنی جوانان با ذکر یا عباس، یا عباس در ستون‌های طویل شکل می‌گیرد. سینه‌زنان با یک دست بر سینه زده و با دست دیگر خود کمر فرد کناری را می‌گیرند. بدین ترتیب عزاداران همچون دانه‌های زنجیر به یکدیگر متصل می‌شوند. در پشت دسته یا عباس، یا عباس که سینه‌زنان آنان عمدتاً جوانان پر شورند طوق‌ها به ترتیب قدمت قرار می‌گیرند. در این میان طوق تکیه بازار، بابا علی و تکیه بیدآباد غالباً پیشاپیش دیگر طوق‌ها به‌طور بر افراشته حمل می‌شود. دسته عزاداران اعم از محتشم خوان، سینه‌زن و حاملان طوق با پیمودن مسیر خیابان مزار و رسیدن به پارک شهیدان محراب از گذری کم عرض به سمت تکیه بازار رهسپار می‌شوند. به دلیل تنگ بودن این فضا طوق‌ها به‌طور خوابیده بر روی دوش عزاداران قرار می‌گیرد.
در میان تکیه، زنان و کودکان در فضای شاه‌نشین جای گرفته و ورود عزاداران را به انتظار نشسته‌اند. در حوالی غروب آفتاب دسته پیر غلامان و پس از آن سینه‌زنان به صحن تکیه داخل می‌شوند. در این هنگام عزاداری با ذکر یا عباس یا عباس همراه با زدن بر سر و سینه به اوج می‌رسد. این شور و هیجان تا ورود آخرین طوق به صحن تکیه ادامه یافته و آنگاه با ذکر صلوات فضای مجلس تغییر می‌یابد. در این هنگام مداحی خوش صدا اقدام به خواندن نوحه در وصف فداکاری و رشادت‌های حضرت ابوالفضل العباس (ع) می‌کنند و حاضران بر سینه می‌زنند. این عزاداری تا هنگام اذان مغرب ادامه دارد و پس از آن طوق‌های هر محله به تکایا و مساجد خود انتقال داده می‌شود. در باور اهالی شهر این تکیه بازار نظر کرده حضرت عباس (ع) بوده و در این روز گنجایش حضور تمامی عزاداران را دارد.
دیدگاهتان را بنویسید