اقدامات میرزا؛ رویکرد میدانی نهضت جنگل

به گزارش پایگاه خبری تجهیز نیوز و به نقل از ترشیز خوان؛ بررسی اصول رویکرد عملیاتی نهضت جنگل و فعالیت‌های میدانی میرزا کوچک‌خان جنگلی در مقاطع مختلف نشان می‌دهد که پایداری عزتمندانه در برابر استعمارگران خارجی و استبداد داخلی، زمینه سازی برای انسجام اجتماعی ایران، ساختارسازی حکمرانی موقت با ماهیت جمهوری و اسلامی بود.

علاوه بر آنچه (https://torshizkhan.ir/?p=6682) ذکر شد،  سایر اقدامات میدانی مهم میرزا کوچک‌خان جنگلی عبارت‌اند از:

۱. عضویت در صفوف آزادی خواهان مشروطه؛

۲. هجرت مجاهدانه از رشت به قزوین و تا تهران برعلیه استبداد محمدعلی شاه؛

۳. عضو کانون مرکزی مجلس اتحاد در دوره مشروطیت؛

۴. عضو مؤثّر و هدایتگر برای هیئت اتحاد اسلام در رشت؛

۵. تشکیل گروه فدائیان، برای مبارزه با اشغالگری انگلیس و روسیه تزاری؛

۶. مدیریت موفق امور معیشتی مردم استان گیلان و مازندران در دوره قحطی بزرگ در ایران؛

۷. ایجاد سازوکارهای حکمرانی موقت در ابعاد سیاسی، نظامی و اقتصادی در روستای کسما و فومنات؛

۸. تشکیل دولت موقت شمال کشور در دوره بحران دولت ملی در سراسر مناطق ایران و دوره اشغال؛

۹. نفی رسمی حکومت سلطنت از طریق اعلام رسمی حکومت موقت جمهوری (اسلامی – مردمی) در رشت؛

۱۰. ارائه کمک مومنانه و انسانی به مردم تهران، همدان و سایر شهرهای ایران در دوران قحطی بزرگ؛

۱۱. اتخاذ رویکرد انقلابی با تکیه بر کلید واژه “صدر شورای انقلابی جمهوری ایران” در مکاتبه های رسمی؛

۱۲. تقویت ساختار مقاومت از طریق تبدیل هیئت اتحاد اسلام به کمیته اتحاد اسلام و تبدیل کمیته اتحاد اسلام به نهضت جنگل.

یافته راهبردی
اندیشه سیاسی میراز کوچک‌خان جنگلی در نهضت جنگل بازتاب داشته‌های بنیادین اعتقادی، خواسته‌های آزادی‌خواهانه و اقدامات عدالت‌طلبانه او در میدان عمل است. به همین سبب نهضت جنگل یکی از “قیام‌های انقلابی و نهضت‌های پنج‌گانه اسلامی” برای نقش آفرینی تمدنی در ژئوپلیتیک ایرانیان است. بنابراین:

۱. معارف متکی بر تربیت دینی و تجربه سیاسی میرزا کوچک در جنبش مشروطه، منجر به شکل‌گیری مدل کوچکی از سیاست‌ورزی و حکمرانی محلی توسط میرزا کوچک‌خان و نهضت جنگل در ایران شد.

۲. میرزا کوچک‌خان جنگلی همزمان در دو جبهه‌ی؛ مقابله سخت میدانی با استعمار انگلیس و مقاومت در برابر استبداد رضاخانی از یک سو و مواجهه نرم نظری با ایدئولوژی سوسیالیستی روسیه و رویارویی با محافل انحرافی و تحریف‌گر در درون نهضت جنگل، درگیر بود.

۳. اهمیت اقدامات میرزا کوچک را می‌توان در رویکردهای سیاسی متعهدانه علما و اندیشمندان اسلامی دید که در سال‌های پس از قیام میرزا، از تجربیات الگوی حکمرانی دینی موقت جنگل به عنوان حلقه میانی نهضت مشروطیت و تحولات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی منتهی به انقلاب اسلامی استفاده نمودند.

• نویسنده : احمد باقری مزینانی، استادیار دانشگاه