سلامت نامه۶- نقش آسیب های اجتماعی بر کودکان، پر خطرترین گروه جامعه، آینده ای شاید تاریک و لاعلاج

فرقی نمی کند کودک، کودک است. سیاه یا سفید، اینجا یا آنجا. نادان است. کم تجربه است و هنوز ذهن، فهم و طرز تفکر صحیح، منطقی و مستدلانه ای از بابت درک مسائل و اتفاقات محیط اطرافش ندارد. کودک باید کودکی کند و حداقل در شش سال اول زندگی که پایه و اساس شخصیت اش شکل می گیرد، در دامان خانواده و اجتماع، سبک های مهربانی، اعتماد، امنیت، صداقت، ابتکار، استقلال، اخلاق و عزت نفس را بیاموزد و تجربه کند. اما … اخیرا با سبک متفاوت، عجیب و پرخشونتی که انگار در جوامع شکل گرفته است، شاهد بروز رفتارها، احساسات، هیجانات و افکاری پُر خشم چهره هایی مغموم، شاید متنفر، اشباع از ترس و متنوع از اختلالات جسمی و روانی هستیم. اگر الگوهای آموزشی و یاددهی مشاهده ای اخیر زندگی بشر را مد نظر داشته باشیم کودکان چه دارند آموزش می گیرند؟ و یادگیری مشاهده ای مستقیم و عینی چه الگوهایی را دارد جلو چشمان آنها قرار می دهد؟! شاید انتظار داشتیم تلویزیون و رسانه بتواند نقش آموزشی خود را خوب بازی کند که متاسفانه با سریال های خانگی بدآموز و پرخشونت نظیر خون ِ سرد، برنامه های متفرقه دیگر بدون محتوا و یا غیر علمی و اخبار بد نتیجه دلخواه آموزشی تربیتی را مشاهده نکردیم. در جامعه به وفور انواع تروماهای طبیعی و غیر طبیعی مثل سیل، زلزله، انفجار، ترور، دزدی، قتل،سقوط، ریزش، تصادف، نزاع، فقر مالی، فقر عاطفی، فقر بهداشتی، فقر تحصیلی در اقشار طبقاتی قابل ملاحظه است. کودک اگر دانش آموز هم هست، انگار دانش آموزی نمی کند، انگیزه علم آموزی اش کجا گم شده است. انگار دانشی کسب نمی کند، انگار پرورش او فراموش شده و انگار یادمان رفته همین کودک ِ نظاره گر و تجربه گر ِ موارد بالا دست اندرکاران و گردانندگان زندگی و فردای یک مملکت هستند. زنگ خطر برای آینده و بزرگسالی این کودکان به گوش می رسد، هشیار و به هوش باشیم چه دارد بر سر کودکان می آید و روحیه لطیف و گلبرگ گونه آنهاچگونه با آسیب های اجتماعی دارد جراحت های غیر قابل التیام می بیند. صاحب نظران سلامت جسم و روان علی الخصوص روان شناسان می گویند یک آسیب، یا تروما در دوران کودکی کافیست تا تمام آینده و بزرگسالی، تحصیلات عالیه، شغل، زندگی زناشویی و خانوادگی یک فرد را متاثر و یا ویران کننده، رقم بزند. کودکان قشری از جامعه هستند که اگر آگاهانه، عادلانه، عاقلانه، با دانش و مهارت، ساختار مدار و مستقیم روی آنها سرمایه آموزشی و پرورشی انگاشته شود، چند صباح دیگر، قطب کارآمد، تعیین کننده و بازوی قدرت یک کشور یعنی نیروی انسانی مفید و توانمند آن جامعه را از بابت خانواده موفق( پدر و مادری مقتدر)، کارمندانی لایق(در ادارات، سازمان ها، ارگان ها، وزارت خانه ها) و اماکن آموزشی ( مدارس و دانشگاه ها) تعلیم دهندگانی نخبه و کارآمد، رقم خواهند زد. لذا، متولیان سلامت!! در هر جایگاه و مقام و منسب که ارائه خدمت قرار است اتفاق بیفتد کمی قلب تان برای این فاجعه ی در حال رشد تندتر و نگران تر بتپد، کودکان را وارد بازی های خطرآفرین اجتماعی نکنیم. سازمان نظام روان شناسی حساس تر و مداخله گرتر ، وزارت آموزش و پرورش آگاهانه و مقیدتر، رسانه محتوای خود را علمی و اجتماعی تر، وزارت بهداشت و سلامت توجه و عنایت بیشتر و خانواده ها وقت و حمایت بیشتری برای تربیت، پرورش، ارتقا و خودشکوفایی کودکان بگذارند. هشدار مجدد ِ رسش کودکان را با این خشونت ها و خلاءها جدی بگیریم و سعی کنیم به هر طریق ممکن آنها را در مسیر بلوغ های انسانیت، قانونمندی و اخلاق مداری قرار دهیم.

به قلم دکتر مهناز بهادری، متخصص روان شناسی سلامت، مشاورخانواده، روان درمانگر بیماری های مزمن و مدرس دانشگاه

۱۴۰۱/۰۸/۲۷