بررسی ذات موسیقی

به گزارش پایگاه خبری تجهیز نیوز، در ادامه بحث موسیقی، قصد داریم شکل و محتوای موسیقی را با دیگر پدیده ها مانند شعر، گل، مناظر طبیعی و خطوط زیبا مقایسه کنیم که این قسمت مربوط به بررسی ذات موسیقی میباشد. برای خواندن قسمت قبل روی اینجا کلیک کنید.

ما این حقیقت را در مباحث آینده مطرح خواهیم کرد که هیچ صدای موزون و جذاب و هیچ نوع موسیقی محتوایی را از ذات خود به نفس انسانی وارد نمیسازد بلکه همان گونه که بعضی از صاحب نظران مانند ابوحامد غزالی متوجه شده اند هر صوت جالبی آب حالت ها و کیفیات و مفاهیم را وارد صفحه آگاه ذهن مینماید که در درون انسانِ شنونده وجود دارد.

انسانی که درونش حالت اندوه داردن اگر موسیقی اندوه آور برای او بنوازند حالت مزبور در او تحریک میشود و اگر درون شنونده از چنان حالی خالی بوده باشد موسیقی اندوه آورد نمیتوانی اثری در او ایجاد نماید.

اگر کسی انگیزه و دریافتی درباره هجوم به دشمن نداشته باشد بدیهیاست که موسیقی محرک هجوم (مارش جنگی) نمیتواند در او تاثیری داشته باشد.

توضیح نویسنده در مورد این مطلب: « یک نکته که در اینجا باید متذکر شد این است که جملات بالا به این اشاره میکند که انسان هیچ درک و احساسی نداشته باشد و به نوعی شنونده را در حالت ایزوله قرار داده تا مفهوم و نوع کارایی موسیقی را بررسی کند وگرنه واضح است همه ی ما هر چند کم و زیاد احساس و درکی از موقعیت های مختلف داریم حتی اگر تجربه نشده باشد»

بنابر این باید گفت: آنچه که در پدیده موسیقی وجود دارد این است که یک نوازنده حالت و یا کیفیت خاصی در درون خود دارد که آن را با نواختن موسیقی به حرکت در می آورد و این امر موجب تحریک کسانی میشود که همان حالت یا کیفیت را در درون خود دارند.

در اینجا این سوال پیش می آید که : نوازنده ی موسیقی با کدامین علت و انگیزه حلت یا کیفیت خاصِ درونی خود را با نوعی خاص از اصوات موزون و موسیقی پدید می آورد؟

پاسخ این سوال روشن است. این علت و انگیزه عبارت است از دریافت شده ها و مفاهیم فرهنگی و پدیده های طبیعیکه موجب تداعی حالات خاصی می باشند مانند زاری و ناله ی ضعیف یک فرد اندوهگین که به طور ناگهانی یا تدریجی بلندتر و ممتدتر میگردد.

محکم ترین و روشن ترین دلیل خالی بودن موسیقی از محتوای ذاتی اختلاف شدید بازتاب اصوات و موسیقی ها در میان اقوام و ملل مختلف است. زیرا اگر موسیقی موسیقی ها بطور ذاتی دارای محتوای معین بوند میبایست همه مردم در همه ی محیط و دوران ها از هر موسیقی محتوای ذاتی واحد آن را دریافت نمایند در صورتی که چنین نیست.

البته منکر نمیشویم که انوعی از موسیقی ها و بلکه انواعی از اصوات موزون وجود دارند که تاثیر مشترک در درون ایجاد میکنند مانند بعضی از مارش ها (آهنگ هایی که برای هجوم و تحریک جنگجویان برای حمله به دشمن نواخته میشوند) ولی این تاثیر مشترک مستند به اصول فطری و مشترک فرهنگها است که در محیط ها و جوامع گوناگون فراگیرر میباشد.

اینک میپردازیم به مقایسه دیگر پدیده های جذاب که موجب بوجود آمدن بازتاب های نشاط انگیز و یا غم انگیز و دیگر حالات و کیفیات روانی میگردد.

ادامه دارد….