باغ و عمارت امیر

باغ و عمارت امیر در تبریز قرار دارد و با نام «باغ امیرکبیر» هم مشهور است. زمان ساخت این باغ و عمارت به دورۀ قاجاریه برمیگردد. به گفتۀ اهالی این باغ و بنا برای اقامت امیرکبیر صدراعظم ناصرالدین شاه ساخته شده بود، اما با عزیمت امیرکبیر به تهران، در اختیار اقوام وی قرار گرفت. تنها سندی که به باغ امیر اشاره کرده، توضیحات نادر میرزا در کتاب «تاریخ و جغرافی دارالسلطنه تبریز» است. وی در شرح قنات وزیر آباد چنین میگوید: «این قناتی]است[ بزرگ و نامی، به جنوب غربی شهر. و آن جای بنای نیکوست از سراها و باغها و گرمابه ها. این ینبوع {=جوی آب} گوارا به همۀ آن ابنیه گردد و از آن پس آن جا کویی است که “شهاباد” نامند. بیشتر آن مردم که بدین کوی باشند باغبان و سرایداران و چاخویان آن ابنیه و قنات باشند. این بنا را میرزا تقی خان فراهانی نهاد و اکنون فرزندزادگان او راست» (نادرمیرزا، ۱۳۷۳: ۶۸). مساحت باغ امیر حدود ۲هکتار است و در قدیم با نام های «باغ وزیر»، «چشمۀ وزیر»، «وزیر چشمه سی»، «وزیر آباد» و «وزیر سو» معروف بوده که اکنون باغ امیرکبیر خوانده میشود. اسامی ۳ باغدار اخیر باغ به شرح زیر است :

۱. اصغر باغبان یاقوتی

۲. حاج باقر باغبان اُلفت

۳. زینال باغبان اُلفت

کوشک داخل باغ عمارتی دو طبقه است که مساحت آن نیز ۱۰۰ متر مربع است و با پلانی کاملاً قرینه و شامل یک طنبی در وسط و ۴ اتاق در طرفین آن و یک راهرو در ضلع شمالی ساختمان است. متأسفانه این بنا، متأثر از خرافات متروک شد و طریقۀ متروک شدن آن نیز چنین بود که چون چهار طرف پنجره داشت و خالی بود، صدا انعکاس پیدا میکرد، مردم میگفتند در آن جا، جن هست و به همین دلیل به مرور زمان کسی به داخل آن نرفت.اکنون مالکیت بنا در اختیار شهرداری منطقۀ ۳ شهرستان تبریز قرار دارد و به پارک بزرگ تبریز ملحق گردیده باغ امیر در تاریخ ۱۶ شهریورماه سال ۱۳۸۳ با شمارۀ ثبت ۱۱۱۱۶به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است.

منبع: کتاب دانشنامه باغ های ایران