دولت‌ها، مقصر نابسامانی بخش مسکن

افشین پروین پور در برنامه مناظره اقتصاد و انتخاب رادیو گفتگو با بیان این‌که در بحث کمبود مسکن و وضعیت بازار مسکن باید گریبان دولت را گرفت، اظهار کرد: وزارت راه و شهرسازی هم یک مجموعه‌ای از دولت است. اصولاً دولت و کابینه و رئیس‌جمهور برای همین درست می‌شود که اگر یک بخشی از دولت درست عمل نکرد یا به وظیفه‌ خودش عمل نکرد در واقع یک کسی بالاسر او باشد که توبیخی بکند، نظارتی بکند و متأسفانه می‌بینیم که این در این دولت اتفاق در این زمینه نیفتاد.

وی با یادآوری این‌که در دولت روحانی ۶ سال سیاست‌گذاری مسکن دست فردی بود که کاملاً جلوی ساخت و سازی را که باید با کمک دولت انجام شود گرفت،‌ادامه داد: ساخت و سازسالانه حدود یک میلیون واحد مسکونی به حدود ۳۰۰هزار واحد کاهش یافت.

وی با گریزی به شعارهای انتخاباتی یازدهمین دوره ریاست‌جمهوری افزود: در خصوص مسکن مهر شخص رئیس‌جمهور می‌گفت حتماً بعد از اینکه رأی آوردم آنرا ادامه می‌دهم. روحانی در آن زمان می‌گفت مسکن مهر طرح خوبی است، آنرا ادامه می‌دهیم نقایص آن را برطرف می‌کنیم.

وی بیان کرد: شخص پیشنهادی برای وزارت راه و شهرسازی (آخوندی) زمانیکه می‌خواست رأی اعتماد مجلس را بگیرد این حرفها را زد و زمانی که سکان را به دست گرفتند کاملاً برعکس عمل کردند.

کارشناس اقتصاد مسکن اضافه کرد: گفتند طرح مزخرف است و اصلاً طرح غلطی است و قطعاً آنرا ادامه نمی‌دهیم. پنج شش ماه هم که کلاً کارشان این بود که به مسکن مهر ناسزا  بگویند. در صورتی که خودشان هیچ‌گونه کاری انجام ندادند. یک ایده‌ای را هم مطرح کردند به اسم مسکن اجتماعی که اصلاً ایده‌اش ایده‌ غلطی بود یعنی از اساس به لحاظ کارشناسی کار غلطی بود. یک تجربه شکست‌خورده بود از بعد از جنگ جهانی دوم در بعضی از کشورهای اروپایی که به شکست انجامید. هر چه مسکن به اسم مسکن اجتماعی ساختند خودشان بعد رفتند خراب کردند. گفتند اصلاً اشتباه کردیم. بعد دوباره این را مطرح کردند که ما می‌خواهیم طرح مسکن مهر را جایگزین کنیم با مسکن اجتماعی که آن وزیر وقت در قالب این طرح یک آجر هم روی آجر نگذاشت.

پروین‌پور با تأکید بر این‌که سازوکار درستی در کشور نداریم، اظهار کرد: متأسفانه مسئولان می‌آیند بدترین عملکرد را از خودشان نشان می‌دهند و مجموعه‌ حاکمیتی هیچ سازوکاری ندارد برای مسئولی که ۶ سال وقت و منابع کشور را هدر داد و باعث انفجار قیمت مسکن شد تازه آن شخص کسی بود که در دوره دوم مرحوم آقای هاشمی هم وزیر بود و عین همین کار را انجام داد. یعنی آنجا هم رفت جلوی عرضه را گرفت باز هم انفجار قیمت ۳۰۰ درصد افزایش قیمت داشتیم. باز آن تجربه شکست خورده آن دوره را آمد منتقل کرد در همین دوره و دوباره همان اتفاق افتاد.

وی با بیان “‌به‌نظرم مقصر وضعیت کنونی بخش مسکن و بی‌خانمانی مردم مجلس وقت آن موقع است که  (در سال ۹۶) دوباره به این آدم رأی داد. در صورتی که می‌دانست عقبه‌ اجرایی وی چیست. در طول این ۶ سال دو بار هم استیضاح شد، چند بار هم مورد سؤال قرار گرفت و باز هم مجلس وی را نگه داشت و آخرش خودش از رو رفت و رفت استعفا داد.

مسکن یک مسئله بین بخشی است

وی با اشاره به این که مسکن، یک مسئله بین بخشی است، یعنی فقط یک وزارتخانه نمی‌تواند این مسئله را حل کند، گفت: باید مجموعه‌های اقتصادی وسط بیایند، بانک مرکزی باید وسط باشد، بعضی از وزارتخانه‌های دیگر برای تأمین زمین باید وسط بیایند، وزارت تعاون بیاید. یک شورایی باید تشکیل شود که این مسئله با نظارت رئیس‌جمهور و تحت نظارت آن شورا جلو برود.

کارشناس مسکن با بیان این‌که  این آقایان شورای مسکن را تعطیل کردند، افزود: در ادامه کارهایی که نمی‌خواستند انجام بدهند و وضعیت رسید به اینکه آخرش خودش از رو رفت و استعفا داد. یعنی دیگر انقدر آش شور شد که دیگر خود آشپز رفت. بر اساس سرشماری‌ سال ۹۰ عدد و ارقام‌مان اینطوری است که آن موقع ۱.۴ میلیون واحد مسکونی به نسبت تعداد خانوارها کمبود داشتیم.

پروین‌پور ادامه داد: در طول ۱۰ سال آینده‌ (تا سال ۱۴۰۰) حدود ۸ میلیون واحد فرسوده ایجاد می‌شد که باید اصلاح و بازسازی می‌شد. حدود ۱۴ میلیون تقاضای جدید در قالب ازدواج جدید اضافه می‌شد و شش دهم تعداد موجودی مسکن هم ذخیره بازار باید می‌داشتیم. یعنی مجموعاً می‌شد که ما حدوداً باید تا ده سال آینده‌اش آن موقع سالی ۲ میلیون واحد مسکونی می‌ساختیم که تازه ۱۰ سال بعد آن عرضه و تقاضا با هم برابر می‌شود.

وی یادآور شد: در طرح جامع مسکن هم که خود همین دولت دوباره باز آن را بازنگری کرد تأکید شده سالی یک میلیون واحد مسکونی باید ساخته شود که در واقع نصف آن چیزی بود که عدد و ارقام نشان می‌داد. با این حال می‌بینیم از ابتدای سال ۹۹ که دولت جدید آمد ساخت و ساز به حدود ۳۰۰ هزار تا رسید و اینها همه تقاضاهای انباشته‌ای بودند که همینطور اجابت نشدند، اجابت نشدند، رسیدند به همین سال ۹۷ که وزیر عوض شد.

ولی می‌خواهم بگویم تقاضای انباشته خیلی بیشتر از آن چیزی هست که بخواهد مثلاً با سالانه ۳۰۰ هزار مسکن پاسخگوی آن بود، تصریح کرد: در  طرح ملی مسکن گفته شده سالانه ۲۰۰ هزار واحد یعنی طی۲ سال ۴۰۰ هزار واحد برای ساخت هدفگذاری شده است.

وی با بیان این‌که طرح ملی مسکن فعلا نمودی نداشته است، گفت: از سوی دیگر طی دو، سه سال اخیر، چند بار هم قیمت مسکن جهش داشت. یعنی از سال ۹۶ به بعد ما دو سه بار جهش قیمت داشتیم. ۱۰۰ درصد قیمت مسکن افزایش داشته است. این نشان می‌دهد که این تقاضاهای انباشته شده و البته حجم نقدینگی سرگردانی که در اقتصاد بود آمد و کار خودش را کرد و این انفجارهای قیمتی را در بخش مسکن ایجاد کرد. الآن وضعیت ما این است.

معاون وزیر راه: توان اجرایی کشور تولید سالانه ۲۰۰ هزار مسکن است

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تجهیزنیوز، محمود محمودزاده معاون وزیر راه و شهرسازی نیز در واکنش به اظهارات کارشناس اقتصاد مسکن درباره کمبود تولید مسکن در کشور، اظهار کرد: درباره نیاز کشور به مسکن باید به نکته‌ای اشاره کنم؛ کل خانوارهای کشور ما الآن ۲۴ تا ۲۵ میلیون خانوار داریم. یعنی اینکه اگر سالی ۲ میلیون برای ۱۰ سال بسازیم طی  یک دهه قرار است ما برای  ۲۰ میلیون خانوار را مسکن جدید تولید کنیم؟ پس این خانه‌هایی که الآن در کشور هست باید ما تمام را تخریب کنیم؟

وی ادامه داد: ما نیاز داریم ولی باید نیاز هم به نیاز واقعی توجه شود و توان کشور را ببینیم. تمام توان اجرایی کشور را که جمع کنیم، تولید مصالح را که جمع کنیم و همه‌ی اینها را کنار هم بگذاریم و نیاز واقعی که اشاره کردم نیازی که مبتنی بر توان خانوار باشد ملاک عمل است که به آن اشاره کردیم.  اکنون چیزی که وجود دارد بحث نمود طرح ملی مسکن است که تعدادی از هموطنانی که الآن در طرح اقدام ملی یا واحدهایشان را تحویل گرفتند در آبان ماه سال گذشته یا دارند مراحل پرداخت پولشان را انجام می‌دهند و پروژه‌هایشان در حال ساخت است.

وی در این باره توضیح داد: اولین مرحله تحویل واحدهای طرح ملی مسکن آبان ماه ۹۹ انجام و ۱۱۵۶۰ واحد تحویل شد. خرداد ۱۴۰۰ تلاش می‌کنیم بخش دیگر از طرح اقدام ملی را تحویل بدهیم.

معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی درباره طرح مسکن مهر گفت‌: چهار سال در دولت نهم -برای این طرح- برنامه‌ریزی شد، قانون تهیه شد، ساختار تنظیم شد و در دولت دهم پروژه اجرا شد. در چهار سال دوم. ما تمام این اقدامی که اشاره می‌کنیم اجرای پروژه از شهریور ۹۸ شروع شده یعنی امروز که صحبت می‌کنیم یک سال و هشت ماه دارد از عمر اجرای طرح ملی مسکن پروژه می‌گذرد.

محمودزاه بیان کرد: وضعیت مسکن کشور علیرغم تمام تلاش‌هایی که در ۴۰ سال بعد از انقلاب صورت گرفته مثبت و مطلوب نیست. همه هم به زعم خودشان تلاش کرده‌اند. ما باید به یک نقطه پایداری برای تولید مسکن برسیم و سیاست‌های ما فقط روی تولید نیست. سیاست‌های بازدارنده‌ای هم باید وجود داشته باشد.

وی در پاسخ به این پرسش که برای جلوگیری از سوداگری در مسکن چه اقداماتی انجام داده‌اید، اضافه کرد: سامانه اسکان املاک بزرگترین اقدامی بود که صورت گرفت و نظام مالیاتی که مبتنی بر آن تنظیم شد.

وی درباره اظهارات کارشناس مسکن در خصوص کمبود مسکن بر اساس آخرین سرشماری صورت گرفته در کشور، گفت: اگر تعداد خانوار را مد‌نظر قرار می‌دهیم از نظر شکلی و روی کاغذ، الآن تعداد واحد مسکونی ما هم نباید مازاد بر تعداد خانوار باشد. باید متناسب باشد. شاید روی کاغذ ما بگوییم تعداد واحدهای مسکونی سراسر کشور ما یک عددی است ولی آیا مورد استفاده و مطلوب زندگی خانوار است یا نیست، تمام اینها موضوعاتی است که خیلی پیچیدگی‌های مبسوط خودش را دارد.

وی اظهار کرد: کاری که وزارت راه و شهرسازی انجام داده یک بعدی نبوده است یعنی صرفاً روی تولید، آن هم تولید با دست دولت متمرکز نبوده است. یک نکته‌ی قابل توجه؛ در سال‌های ۹۷ و ۹۸، در بدترین شرایط اقتصادی دولت هم بودیم. یعنی در این طرح ملی مسکن ما فرصت استفاده از ریالی خط اعتباری، ریالی یارانه‌ دولتی و کمک‌هایی از این جنس نداشتیم. چیزی که قبلاً در کشور به لحاظ اینکه به لطف خدا درآمدهای کشور خوب بود و این تسهیل‌گری‌ها وجود داشت. یعنی با یک شرایط متفاوت بود.

معاون وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: این چهل سال بعد از انقلاب هر کدام از این طرح‌ها اجرا شدند، هر کدام شرایط زمانی و مکانی خودشان را داشتند و به نظرم نمی‌شود آنها را با هم مقایسه کرد ولی جمع‌بندی اینکه امروز ما به عنوان وزارت راه و شهرسازی روی این موضوع اذعان داریم که باید با یک عزم همگانی و همینطور که اشاره شد موضوع مسکن یک موضوع مرکب و چند بخشی است. باید با یک عزم همگانی واقعاً این موضوع را برای همیشه حل کنیم و شدنی هم هست. آن بسترسازی که وزارتخانه در این مدت کرده است من اطمینان دارم که ان‌شاءالله همکاران آتی که در این حوزه مشغول به کار شوند حتماً می‌توانند موضوع مسکن را به روزهای خیلی خوبی برسانند.

تحویل ۱۱ هزار مسکن ملی یک شوخی است

پروین پور کارشناس مسکن در واکنش به اظهارات معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان این‌که تحویل ۱۱ هزار واحد طرح ملی مسکن با توجه به نیاز کشور یک شوخی است، اظهار کرد: ۱۱ هزار واحد در شأن یک وزارتخانه به این بزرگی نیست علیرغم اینکه وی می گوید شرایطی هم داشتیم به لحاظ بستر اقتصادی و عملکردی شرایط مساعدی هم نبوده است.

وی تأکید کرد: این دولت اصلاً از اول هم قصدی نداشت که کاری انجام بدهد. یعنی این صرف آن وزیری که راجع به او صحبت کردیم مقصر فقط وی نبوده است. عملکرد دولت هم نشان می‌دهد که در این دو دوره اصلاً کار خاصی را بنا نداشته انجام بدهد و انجام هم نداد. بیشتر در بخش‌های غیرواقعی اقتصاد و فضاهای رسانه‌ای و مجازی… اصلاً متوسط سنی کابینه را هم که شما نگاه کنید آدم‌هایی نبودند که بشود از آنها انتظار داشت مثلاً کاری بکنند.

وی بیان کرد بعضی از وزرا از زمان ساسانیان و اشکانیان هم وزیر بودند دوباره الآن هم آمده‌اند. با این همه جوان‌هایی که الآن در کشور هستند همه پرتوان و با عظم بالا هستند. آدم‌هایی انتخاب شدند که اصلاً از اول هم انتظاری نمی‌شد از آنها داشت. آمدند و جلوی کار را هم گرفتند. باید توان تولید نیاز واقعی مسکن کشور را فراهم کنیم. دولت که نمی‌تواند خودش بیاید در موضوع اپوزیسیون قرار بگیرد بگوید توان نیست.

وی افزود: مسکن یک مسئله چند وجهی است که اگر مثلاً فرض کنید ظرفیت تولید مصالح، بخش‌های دیگر، تخصیص زمین. اینها باید ایجاد شود. دولت که نمی‌تواند بایستد بگوید وضعیتنش نیست، شما خودتان می‌‌دانید توان این است. اصلاً دولت آمده که این توان را ایجاد کند. یعنی رئیس‌جمهور باید بگوید ما چقدر کمبود مسکن داریم، چقدر مصالح می‌خواهد، چقدر زمین می‌خواهد.  این دولت تا توانست خط اعتباری ایجاد کرد و به بخش‌های غیرمولد تزریق کرد. این حجم نقدینگی را از ابتدا چهار برابر کرد. این تورمی که الآن نتیجه‌ی آن هست حاصل عملکرد همان. چطور خط اعتباری باز می‌کنند برای مصارف دیگری که غیرمولد است و ما به ازای آن هیچ اتفاقی در اقتصاد نیفتاد یعنی هیچ تولیدی صورت نگرفت. حد‌اقل خط اعتباری مسکن مهر بالاخره ۴ میلیون واحد مسکونی ایجاد شد.

وی یادآور شد: دراین دولت حجم نقدینگی را ۴ برابر کرد. تا توانست پول چاپ کرد، تا توانست خلق اعتبار کرد. فقط مسکن این وسط بده بود و می‌گفتند ما برای مسکن پول نداریم. چطور برای بقیه‌ جاها پول بود. می‌خواهم بگویم آن عزم در دولت وجود نداشت که این اتفاق بیفتد نه اینکه دوستان هم خیلی بگویند که ما… به نظر من درست چیز می‌کنند چون بالاخره شما در یک کانتکس بزرگی باید فعالیت‌تان را انجام بدهید.

کارشناس مسکن گفت: مسکن اصلاً رئیس‌جمهور مسئله‌ نبود و بانک مرکزی خیلی به این موضوع بهایی نمی‌دهد، وزارتخانه‌های دیگر هم در کار خودشان مانده‌اند، وزارت صمت مرغ و تخم مرغ را نمی‌تواند تأمین بکند. نمی‌شود از این انتظار داشت که مثلاً بیاید بخواهد به بخش مسکن کمک کند.

پروین‌پور تصریح کرد: در کل احساس می‌کنم که باید یک دولت جوان و خیلی پرانرژی بیاید. اینکه نمی‌شود این کارها را انجام داد و شرایط تحریم است و وضعیت اقتصادی، این را قبول ندارم. این شرایط را باید ایجاد کرد منتها آدمی می‌خواهد که دغدغه‌اش را داشته باشد، انگیزه‌اش را داشته باشد، در واقع آن اراده حاکمیتی وجود داشته باشد که این اتفاق بیفتد.کار خیلی مشکل و سختی نیست.

بانک‌ها بزرگ‌ترین سوداگران مسکن هستند

وی همچنین درباره تسهیلات ساخت و موانع پرداخت آن گفت: دولت در سطح کلان خودش باید یک بسته مالی و سیاست مالی پولی و مالی منسجم داشته باشد که بخش مسکن هم یکی از اجزای آن است  اما چرا بانک‌ها چرا این کار را نکرده‌اند و تخصیص نداده‌اند دلیلش این است که بزرگترین سوداگران مسکن خود بانک‌ها هستند.

وی افزود: چند وقت پیش رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد پنجاه درصد منابع بانکی در حوزه زمین و ملک منجمد شده است. اینها خودشان بیشترین نفع را دارند از مشوش بودن بازار مسکن و بالا بودن قیمت. خیلی علاقه‌ای به این ندارند که بیایند کمک کنند که طرف عرضه در بخش مسکن تقویت شود و مردم صاحبخانه شوند.

کارشناس مسکن گفت: هر چقدر مسکن گران‌تر شود، هر چقدر قیمت زمین گرانتر شود، اینها به جهت اینکه منابع زیادی از خودشان را با جای اینکه ببرند در تولید سرمایه‌گذاری کنند آورده‌اند در حوزه‌های غیرمولد از جمله زمین و مسکن، نه برای این کار انگیزه‌ای دارند که بخواهند کمک کنند که اتفاقی بیفتد و قیمت پاینی بیاید. از آن طرف هم عرضم به خدمت شما چون بازپرداخت منابع آن هم در زمان بلند مدتی است در هر صورت خیلی… مگر اینکه دولت و حاکمیت از بالا یک سیاست‌هایی را تکلیف کند در حوزه بانکی ما. وگرنه خودشان بالذاته تمایلی به این کار ندارند.

۵۳۰ هزار مسکن در کشور در حال ساخت است

معاون وزیر راه و شهرسازی در ادامه گفت: در دوره جدید مدیریتی راه و شهرسازی ما تلاش‌مان را کردیم در حد توان و با تمام مشکلاتی که در کشور هست بتوانیم این کار را انجام بدهیم و این کار عملیاتی شد امروز بحمدلله این تعداد ۵۳۰ هزار واحدی که در سراسر کشور عملیات اجرایی آن شروع شده که برخی از دستگاه‌ها واقعاً هم بدون توجه به این مسائل مختلف، برخی از این پروژه را الآن ستاد اجرایی دارد. ستاد اجرایی فرمان امام به عنوان کارگزار کمک می‌کند، برخی را بنیاد مسکن  و بخشی را انبوه‌سازان.

وی افزود:‌ در هر صورت این یک تحول بنیادین است، معتقدک ما باید دست به دست هم بدهیم و از ایان شرایط سخت کشور عبور کنیم. هیچ بهانه‌ای و هیچ مانعی نمی‌تواند مانع کار باشد. در مقامی هستم که می‌توانم از عملکرد وزارتخانه توضیح بدهم و دفاع کنم. درباره سیاست‌های کلانی که ممکن است حرف‌های مختلفی چه در جهت مثبت و چه در جهت تعدیل آن وجود داشته باشد نمی‌توانم حرف بزنم.

وی بیان کرد: مسکن یک موضوع استراتژیک و امنیتی است. امنیتی فقط امنیت نظامی نیست. امنیت روانی اهمیتش برای یک جامعه خیلی بالاتر است. امیدوارم بتوانیم همه توان‌ها را به کار بگیریم تا این دغدغه ذهنی را از خانوارهای کشور حذف کنیم. ان‌شاءالله به زودی شاهد شرایطی باشیم که موضوع مسکن هیچ مانعی برای تشکیل خانواده و تداوم خانواده نباشد.