فرق سکه امامی و بهار آزادی چیست؟

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، سکه بهار آزادی به دو صورت تولید و توزیع‌شده است. یکی از این سکه‌ها از سال ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۰ تولیدشده است که به آن سکه طرح قدیم نیز گفته می‌شود. عکس یک‌طرف این سکه منقوش به نام حضرت علی (سه بار تکرار «علی» به خط معقلی تزیینی در داخل یک شش ضلعی) و قید عبارت «بانک ملی ایران» در زیر آن است. تصویر روی دیگر این سکه بارگاه امام رضا(ع) به همراه عبارت «نخستین بهار آزادی» است.

اما از سال ۱۳۷۰ به بعد نیز ضرب جدیدی از سکه بهار آزادی آغاز شد که به آن سکه امامی نیز گفته می‌شود. این نوع سکه به‌عنوان سکه تمام طرح جدید در بازار عرضه می‌شود. عکس یک‌طرف این سکه حضرت امام خمینی و تصویر دیگر آن بارگاه امام رضا(ع) است.

تفاوت دو نوع سکه طرح جدید و قدیم چیست؟

این دو مدل سکه ازنظر وزن و عیار هیچ‌گونه تفاوتی با یکدیگر ندارد و هر یک با عیار ۹۰۰ در هزار و وزن ۸/۱۳۵۹۸ گرم ضرب شده است. قیمت انواع سکه تابع قیمت سکه طرح جدید است. بدین‌صورت که نرخ سکه تمام که معیار مشخصی برای سنجش وضعیت بازار انواع سکه محسوب می‌شود، به دو صورت طرح جدید و طرح قدیم در بازار وجود داشته است. البته آن نرخی از سکه که به‌عنوان شاخص اصلی برای قیمت سکه در بازار تعیین‌کننده است و به‌نوعی بیانگر وضعیت کلی بازار سکه در جهت ثبات و یا نوسان نرخ‌ها محسوب می‌شود، سکه تمام طرح جدید یا همان امامی است و معمولاً باقی سکه‌ها ازجمله نیم، ربع و گرمی تحت تأثیر نرخ سکه تمام طرح جدید است.

اما در کنار سکه تمام طرح جدید یا همان امامی که از سال ۱۳۷۰ تولید و توزیع شد، سکه اما طرح قدیم نیز در بازار توزیع و تولیدشده است. از آن زمان تا به کنون، نرخ این دو نوع سکه بهار آزادی به یکدیگر نزدیک بوده و سکه طرح قدیم با تفاوت بین ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ تومان ارزان‌تر از سکه تمام طرح جدید در بازار عرضه می‌شد. اما مدت‌هاست که اختلاف قیمتی بین این دو نوع سکه بیشتر شده است و در حال حاضر سکه طرح جدید باقیمت بالاتری در بازار به فروش می‌رسد.

تفاوت سکه بانکی و غیر بانکی در چیست؟

سکه‌ها باید توسط دولت و بانک مرکزی ضرب و توزیع شوند. سکه بانکی هم به سکه‌هایی گفته می‌شود که توسط بانک مرکزی ساخته می‌شود و سکه‌هایی که به آن‌ها غیر بانکی گفته می‌شود، متفرقه بوده و تضمین نشده هستند. به‌عنوان‌مثال یک سکه بانکی هم ازنظر عیار طلا و هم‌وزن سکه بسیار دقیق و معتبر است اما در مقابل سکه‌های غیر بانکی، ممکن است از عیار و وزن استانداردی نداشته باشد. به همین علت گفته می‌شود که سکه‌های غیر بانکی از اعتبار لازم برخوردار نیستند.

اما چگونه می‌توان سکه بانکی را از غیر بانکی تشخیص داد؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت تشخیص این دو نوع سکه توسط افراد عادی و غیرحرفه‌ای اصلاً امکان‌پذیر نبوده و باید توسط افراد متخصص انجام شود. به دلیل اینکه این دو نوع سکه ازنظر وزن و عیار طلا با یکدیگر مشابه بوده  و به‌راحتی با چشم قابل‌تشخیص نیست. اما زمانی متوجه این ضرر و زیان خواهی شد که بخواهید سکه‌ها را بفروشید. زیرا خریدار سکه، تنها پول طلای آن سکه غیر بانکی را به شما پرداخت می‌کند و ارزش و سودی که به دیگر سکه‌های بانکی تعلق می‌گیرد را شامل نمی‌شود.  

در این قسمت می‌خواهیم تفاوت‌های سکه‌های بانکی و غیر بانکی ازنظر چند مورد با یکدیگر بررسی کنیم:

• وزن سکه: برای تشخیص سکه بانکی و غیر بانکی باید به وزن آن نگاه کرد، چرا چون وزن سکه‌های غیر بانکی دقیق نبوده و افراد سودجو خیلی دلسوز نیستند و از هر کجایی سکه غیر بانکی که بخواهند کم کرده تا به سود خود برسند.
• شکل سکه: شکل سکه‌های بانکی و غیر بانکی را زمانی که در کنار یکدیگر قرار دهیم قابل‌تشخیص نیست. اما زمانی که سکه غیر بانکی تک بوده، می‌توان از روی کنگره‌ها و تصاویر کامپیوتری روی آن و ازلحاظ اینکه تخت نبوده و تاب برداشته است آن را تشخیص داد. زمانی که سکه را روی شیشه انداخته، تاب برداشتگی آن مشخص است. کنگره اطراف سکه به‌صورت یکدست و یکنواخت نیست. در تصویر بارگاه امام رضا آجرهای مناره و گنبد رضا منظم و یک‌شکل نیست. همچنین ضخامت سکه جایی که محیط دایره به پایان می‌رسد، هیچ کنگره‌ای وجود ندارد. درصورتی‌که در سکه بانکی تمامی این موارد به‌خوبی رعایت شده است.
• عیار سکه: سکه‌های بانکی و غیر بانکی با یکدیگر متفاوت است. ازآنجایی‌که سیستم بانکی هیچ‌گاه با توجه به اعتباری که در بین مردم دارد، از عیار سکه‌های بانکی کم نخواهد کرد. درواقع این دلال و سودجو بوده که از عیار سکه کم کرده تا به سود خودش برسد. بنابراین عیار سکه‌های غیر بانکی نسبت به سکه‌های بانکی عیار پایین‌تری دارد.
• بسته‌بندی سکه: بسته‌بندی سکه‌های غیر بانکی را کسی انجام نمی‌دهد، بنابراین هیچ‌گونه آدرس و نشانی بر روی آن وجود ندارد. اما بر روی سکه‌های قانونی، سعی می‌شود از بسته‌بندی‌های تبلیغاتی استفاده شود و بر روی آن آدرس فروشگاه و یا واحد صنفی درج‌شده است. اما درصورتی‌که بر روی سکه‌های غیر بانکی هر گز جا و مکان فرد فاش نشده و احتمال دارد که آرم مغازه کس دیگری جعل شود. بنابراین سعی کنید از جاهایی سکه خریداری کنید که بر روی آن آرم و نام و نشان مغازه بر روی سکه قرار داده‌شده باشد.