عملکرد مطلوب وزارت نفت در اجرای قانون هوای پاک

معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: در قانون هوای پاک وظایف دستگاه‌های اجرایی مرتبط مشخص و به آنها ابلاغ شده و وزارت نفت حدود ۹۰ تا ۱۰۰ درصد این قانون را اجرایی کرده است.

به گزارش تجهیز نیوز و به نقل از ایرنا، شاید روزی که قانون هوای پاک در کشور تصویب شد خیال همه راحت شد که دیگر آلودگی هوا نخواهیم داشت، زیرا اجرای قانون الزامی است و همه باید آن را اجرا و از آن تبعیت کنند، اما شواهد عکس این مسئله را نشان می‌دهد، به‌طوری که امسال بیش از سال‌های قبل شاهد آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور هستیم، به‌طوری که آمارها نشان می‌دهد هوای تهران در برخی روزها حتی از مرز قرمز نیز عبور کرده است، این یعنی بروز انواع بیماری‌های ریوی، قلبی و سکته که به معنای گرفتن حق زندگی از افراد زیادی است.

حال باید دید مشکل کار کجاست که با داشتن قانونی مترقی (قانون هوای پاک) همچنان شاهد هوایی خاکستری و گاه سیاه بر آسمان کلانشهرهایی مانند تهران هستیم که سبب بروز زمزمه‌هایی همچون تعطیلی و لحاظ کردن محدودیت‌هایی برای کاهش آلاینده‌ها می‌شود، سؤال مهم این است که چه باید کرد؟

باید به این مسئله هم توجه داشت که قدمت آلودگی هوا در کشور به حدود ۵۰ سال پیش برمی‌گردد. شواهد نشان می‌دهد که آلودگی مربوط به هوا بعد از صنعتی شدن غرب توجه افکار عمومی در این کشورها را به خود جلب کرد، در ایران نیز این مسئله در دهه ۵۰ همگام با رشد تهران از اواخر دهه ۴۰ شمسی آغاز شد و از آن روز تاکنون نه‌تنها وضع بهتر نشد، بلکه روز به روز بر حجم آلاینده‌ها اضافه شد.

نخستین برنامه‌ریزی‌ها درباره آلودگی هوای تهران در سال ۱۳۴۶ در مجلس مطرح و بعد از آن با تلاش برخی مسئولان وقت سازمان محیط‌زیست طرح‌هایی برای مقابله با آلودگی هوا ارائه شد، اما به نظر می‌رسد که گویی کج دار و مریز پیش می‌رفت تا اینکه در سال ۱۳۹۴ لایحه قانون هوای پاک تدوین و به مجلس شورای اسلامی داده شد که بالاخره در ۲۵ تیر سال ۱۳۹۶ بعد از سه سال تلاش قانون هوای پاک در مجلس شورای اسلامی تصویب و به دستگاه‌های مرتبط ابلاغ شد.

در قانون هوای پاک وظایف دستگاه‌های مرتبط برای کاهش آلودگی هوا مشخص و به آنها ابلاغ شد که به نظر می‌رسید دیگر این مشکل در کمترین زمان ممکن رفع شود، اما گویی این قانون آن‌طور که باید موفق نبوده است. بنا به گفته مسعود تجریشی، معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست، عملکرد دستگاه‌های متولی در زمینه اجرای قانون هوای پاک اصلاً قابل قبول نیست.

با توجه به اهمیت اجرای قانون هوای پاک، یک روز از هفته هوای پاک (۲۶ دی تا دوم بهمن‌ماه) به نقش این قانون پرداخته و بر این اساس دوشنبه ۲۹ دی‌ماه روز «قانون و هوای پاک» نامگذاری شده است.

تجریشی گفت: در قانون هوای پاک وظایف دستگاه‌های اجرایی مرتبط مشخص و به آنها ابلاغ شده که به نظر می‌رسد به این وظایف به‌خوبی عمل ‌نکرده‌اند، زیرا اگر غیر از این بود امروز شرایط هوا باید در وضع بهتری قرار می‌گرفت.

وی افزود: سازمان حفاظت محیط‌زیست به‌عنوان یک نهاد نظارتی اقدام به ارزیابی دستگاه‌ها در اجرای قانون هوای پاک کرده است که مشخص شد متأسفانه حتی بعضی دستگاه‌های اجرایی وظیفه خود را در زمینه اجرای قانون هوای پاک نمی‌دانستند، در حالی که همه بندهای قانون هوای پاک به دستگاه‌های متولی ابلاغ شده است، این یعنی اینکه متولی اجرای این قانون معلوم نیست.

معاون سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: از این رو اوایل امسال آمدیم همه وظایف دستگاه‌های اجرایی مختلف را درباره قانون هوای پاک بخش به بخش و به تفکیک دستگاه‌های اجرایی مشخص و به آنها ابلاغ کردیم و از آنها خواستیم عملکرد خود را برای ما ارسال کنند.

تجریشی اظهار کرد: بعد از آن فقط پنج دستگاه از جمله وزارتخانه‌های نفت، نیرو، کشور، راه و شهرسازی و سازمان حفاظت محیط‌زیست جواب دادند و سایر دستگاه‌ها هیچ پاسخی به سازمان محیط‌زیست ارسال نکردند، ما هم بر اساس این جواب‌ها عملکرد دستگاه‌ها را ارزیابی کردیم و چندان قابل قبول نبود.

وی تأکید کرد: هرچند بعضی دستگاه‌ها در انجام وظایف خود خوب عمل کردند؛ مانند وزارت نفت در تهیه سوخت استاندارد، که امسال بین ۸۰ تا ۸۵ درصد سوخت استاندارد است، اما در بخش دیگر وظیفه خود مانند اجرای طرح کهاب چندان موفق نبوده، بنابراین با این تقسیم‌بندی مشخص کردیم که وزارت کشور حدود ۵۰ درصد، وزارت نفت بین ۹۰ تا ۱۰۰ درصد و وزارت نیرو هم ۹۰ تا ۱۰۰ درصد عملکرد خوبی داشته‌اند.

معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: در این میان چهار نهاد مانند وزارتخانه‌های صمت، آموزش و پرورش، بهداشت درمان و آموزش پزشکی و صداوسیما هیچ جوابی به سازمان ندادند، البته برای این کار سامانه‌ای طراحی کرده بودیم که دوباره آن را برای این دستگاه‌ها ارسال کردیم تا گزارش عملکرد خود را در قالب وظیفه‌ای که نسبت به اجرای قانون هوای پاک دارند برای ما ارسال کنند.

تجریشی گفت: وقتی عملکردها را بررسی کردیم به این نتیجه رسیدیم که باید بعضی وظایف تقسیم شود؛  اجرای طرح کهاب در پالایشگاه، مرکز پخش و پمپ بنزین را تعیین کردیم، یعنی آمدیم اجرای آن را در سه مکان تقسیم کردیم در واقع تقسیم کار انجام شد و قرار است این ارزیابی را هر ۶ ماه انجام دهیم.

وی افزود: ارزیابی‌ها نشان داد دستگاه‌ها در اجرای آن بخش از قانون هوای پاک که به آنها مربوط بود چندان قوی عمل نکردند، مثلاً وزارت راه در کاهش آلودگی صدا ناشی از فعالیت‌های ساختمانی باید دستورعمل می‌داد که نداده، یا در مدل پیش‌بینی آلودگی هوا ۵۰ درصد پیشرفت داشته، همچنین اجرا و راه‌اندازی شبکه ملی هشدار و پیش‌آگاهی رخداد سیل جزو وظایف آنها است که به‌خوبی اجرا نکردند.

معاون سازمان محیط زیست ادامه داد: یا اینکه وزارت جهاد کشاورزی در اجرای طرح‌های بیابان‌زدایی برای مهار کانون‌های مستعد بیابان‌زایی ۴۰ درصد پیشرفت داشته، وزارت نیرو در حقابه تالاب‌ها و خورها اطلاعات نداده یا برنامه تأمین منابع آب برای سرانه فضای سبز شهرهای بالای ۵۰ هزار نفر از محل پساب شهری را هنوز ارائه نداده است، همچنین وظیفه وزارت کشور نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی در شهرهای بالای ۲۰۰ هزار تا ۵۰۰ هزار نفر است که ضعیف عمل کرده، تدوین دستورعمل اجرایی راه‌اندازی سرویس رفت‌وآمد کارکنان نیز جزو وظایف این وزاتخانه بود که هنوز تدوین نکرده و اسقاط موتورسیکلت‌های بنزینی فرسوده نیز صفر درصد است.

تجریشی افزود: وزارت صمت نیز ۹ وظیفه دارد مانند استاندارد یورو ۶، نصب فیلتر دوده و اعمال کمترین حدود آلایندگی خودروهای غیردیزلی وارداتی که گزارشی ارائه نکرده است، همچنین عملکرد وزارت اقتصاد، سازمان ملی استاندارد و سازمان برنامه بودجه هم صفر بوده است، صداوسیما نیز باید طبق قانون هوای پاک برنامه‌های تبلیغی یا آموزشی محیط‌زیستی را رایگان پخش کند، اما زیر بار نمی‌رود، این عملکردها اصلاً قابل قبول نیست.

وی تأکید کرد: اکنون عملکرد برخی دستگاه‌ها بسیار کلیدی است مانند وزارت کشور و صمت. پیش از این  نقش وزارت نفت کلیدی بود، زیرا سوخت را تأمین می‌کرد، اما اکنون سوخت مشکلی ندارد حداقل ۸۰ درصد قابل قبول است، آخرین ارزیابی که از سوخت داشتیم حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد مطلوب بود و آنهایی هم که نامطلوب بود، در نقاط دورافتاده کشور بوده است.

معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: متأسفانه بسیاری از دستگاه‌ها هنوز نمی‌دانند که قانون هوای پاک چه وظایف سنگینی برای آنها در نظر گرفته است. با ارزیابی که انجام می‌دهیم متوجه می‌شوند چه وظایفی دارند. در این زمینه باید با استانداران و فرمانداران همکاری بیشتری داشته باشیم و مسئولان آموزش ببینند، اما در مجموع عملکرد دستگاه‌های اجرایی و آنهایی که به‌عنوان سازمان مسئول می‌توانیم نام ببریم متوسط است.

وی تأکید کرد: در نظر داریم تا آخر امسال به سوی عملیات ارزیابی استانی قانون هوای پاک برویم و برش استانی این وظایف را عملیاتی کنیم.