سقف افزایش قیمت نفت در سال ۲۰۲۱ کجاست؟

سرعت رهایی و بهبود از چالش‌های کنونی تقاضای نفت و سوخت و کاهش سطح ذخیره‌سازی‌ها در سال آینده میلادی تا زمانی که واکسن‌های ایمن و موثر در دسترس بخش زیادی از مردم قرار گیرند، روند قیمت نفت را تعیین می‌کند.

پیشرفت‌ها در فرآیند تولید واکسن کووید-۱۹ (کرونا) و انتظارها درباره اینکه تولیدکنندگان عضو و غیرعضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) موسوم به اوپک پلاس، کمتر از دو هفته دیگر در نشست وزارتی خود به جای تسهیل توافق کاهش تولید از ژانویه سال ۲۰۲۱ میلادی، رقم کنونی کاهش تولید خود را برای سه ماه دیگر تمدید می‌کنند، به سرمایه‌گذاران امید می‌دهد که بازار نفت در سال آینده میلادی تا حدودی ظاهر تعادل به خود می‌گیرد و این شرایط، قیمت‌های جهانی نفت خام را افزایش می‌دهد. هم‌اکنون تحلیلگران و آژانس‌های بین‌المللی بر سر اینکه قیمت نفت در سال ۲۰۲۱ میلادی روندی افزایشی خواهد داشت، اجماع نظر دارند، در حالی که ذخیره‌سازی‌های جهانی نفت خام که هم‌اکنون بالاتر از حد میانگین است، با بهبود شرایط اقتصادی جهان و احیای تقاضا برای نفت خام کاهش می‌یابد. با وجود موج تازه‌ای از شیوع همه‌گیری جهانی ویروس کووید-۱۹ (کرونا) در سراسر اروپا و ایالات متحده آمریکا، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت جهان، چند سیگنال افزایشی سبب شده است فعالان بازار نفت و تحلیلگران نسبت به بازار نفت در سال آینده میلادی خوش‌بین باشند. نخست، حجم ذخیره‌سازی‌های نفت خام و فرآورده‌های نفتی در ایالات متحده آمریکا هنوز بالاتر از سطح میانگین پنج ساله است، اما براساس برآوردهای جان کمپ، تحلیلگر حوزه بازار خبرگزاری رویترز بر مبنای داده‌های اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA)، سطح ذخیره‌سازی‌های این کشور نسبت به رقم‌های اوج ثبت‌شده در اوایل سال جاری میلادی کاهش یافته است. در مرحله بعدی، تقاضای نفت خام در آسیا در هفته‌های اخیر به‌طور قابل توجهی بهبود یافته است و چنین شرایطی این امید را به بازار نفت می‌دهد که حداقل در یک منطقه تقاضا در سه ماه چهارم مطلوب است. سپس، امیدها به ساخت واکسنی مؤثر و دریافت تأییدیه آن از سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا، به‌زودی امیدهایی را درباره بازگشت زندگی به نوعی از حالت عادی در دوره‌ای از سال ۲۰۲۱ میلادی ایجاد می‌کند.

کاهش قیمت شاخص نفت خام برنت دریای شمال

همه این عوامل در این هفته سبب شد قیمت شاخص نفت خام برنت دریای شمال در معاملات آتی بازارهای جهانی این کالای راهبردی به کمترین حد از شرایط کونتانگو در دادوستدهای یک ماهه و فاصله قیمتی ۶ ماهه از ماه ژوئیه سال جاری میلادی برسد که این شرایط نشان می‌دهد فعالان بازار هم‌اکنون انتظار دارند واکسن‌ها و بهبود اوضاع اقتصادی در سال آینده به بازگشت تعادل به بازارهای جهانی نفت خام کمک کند و این شرایط سرانجام به افزایش قیمت‌ها می‌انجامد. انتظارهای کنونی درباره قیمت‌های جهانی نفت خام نشان از افزایش آن، به‌ویژه در نیمه دوم سال ۲۰۲۱ میلادی دارد. اداره اطلاعات انرژی آمریکا در گزارش چشم‌انداز کوتاه‌مدت انرژی ماه نوامبر (STEO) خود انتظار دارد که افزایش تقاضای جهانی نفت و کاهش ذخیره‌سازی‌ها در سال ۲۰۲۱ میلادی سبب افزایش قیمت‌های جهانی نفت خام شود و انتظار می‌رود میانگین قیمت نفت خام برنت در سال آینده میلادی ۴۷ دلار برای هر بشکه باشد، در حالی که این رقم هم‌اکنون حدود ۴۴ دلار برای هر بشکه در بازارهای جهانی معامله می‌شود.

کرونا و تأثیر آن بر قیمت نفت

تازه‌ترین نظرسنجی ماهانه رویترز از تحلیلگران، پیش از خبرهای مربوط به پیشرفت‌های فرآیند ساخت واکسن، میانگین قیمت نفت خام در سال ۲۰۲۱ میلادی را ۴۹ دلار و ۷۶ سنت برای هر بشکه پیش‌بینی کرده است، در حالی که این رقم در نظرسنجی پیشین ۵۰ دلار و ۴۱ سنت برای هر بشکه پیش‌بینی شده بود. با این حال، ریسک‌های قیمت نفت هنوز هم کاهشی است، زیرا افزایش موارد ابتلا به ویروس کرونا در ایالات متحده آمریکا و اروپا سبب اعمال محدودیت‌ها، قرنطینه و وضع مقررات منع رفت‌وآمد دوباره شده است و این شرایط در کوتاه‌مدت فعالیت‌های اقتصادی و تقاضا از سوی بخش حمل‌ونقل را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تردیدها درباره آسیب‌های ناشی از شرایط نامطلوب تقاضای نفت و سرعت روند بهبود اقتصادهای توسعه‌یافته و تقاضا از موج تازه شیوع ویروس کرونا، قیمت‌های جهانی نفت خام را حداقل در اوایل سال آینده میلادی به سمت کاهش سوق می‌دهد. آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) هفته گذشته اعلام کرده بود که انتظار نمی‌رود تأثیر واکسن بر تقاضای نفت و قیمت نفت در بازارهای تک‌محموله، در نیمه نخست سال ۲۰۲۱ میلادی نمایان شود. نظرسنجی مؤسسه «گس بادی» نشان داد افزون بر این، تقاضای سوخت در ایالات متحده آمریکا، افزایش معمول سالانه در زمان سفرهای مربوط به «روز شکرگزاری» را تجربه نمی‌کند، حتی اگر قیمت بنزین در روز شکرگزاری کمترین رقم نسبت به سال ۲۰۱۶ میلادی باشد، تنها ۳۵ درصد آمریکایی‌ها برای تعطیلات سفر می‌کنند در حالی که این رقم در سال ۲۰۱۹ میلادی ۶۵ درصد بود. پاتریک دی هان، رئیس بخش تحلیل‌های نفت و فرآورده‌های نفتی در مؤسسه «گس بادی» در این باره گفت: نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد رانندگان حتی با کمترین قیمت بنزین ثبت‌شده در روز شکرگزاری طی سال‌های اخیر، برای سفر مردد هستند و این حاکی از چالش‌هایی است که در دوران همه‌گیری ویروس کرونا با آن روبه‌رو هستیم. کاهش حجم سفرهای دوران تعطیلات در حالی رخ می‌دهد که سطح ذخیره‌سازی‌های بنزین در ایالات متحده آمریکا با وجود کاهش تولید با افزایش همراه شده است.

افزایش ذخیره‌سازی بنزین در آمریکا

اداره اطلاعات انرژی آمریکا در گزارش مربوط به ذخیره‌سازی‌های نفت خام و فرآورده‌های نفتی هفته منتهی به ۱۳ نوامبر (جمعه ۲۳ آبان ماه) اعلام کرده بود: ذخیره‌سازی‌های بنزین ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه افزایش یافته است، در حالی که این رقم هفته پیش از آن ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه کاهش یافته بود. در دوره مورد بررسی، میانگین تولید روزانه بنزین ۹ میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه بوده است، در حالی که این رقم در هفته پیش از آن ۹ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه بود. در مدت‌زمان یادشده، ذخیره‌سازی‌های فرآورده‌های تقطیری کاهش یافته، اما همچنان این رقم ۱۱ درصد بالاتر از سطح میانگین پنج ساله برای این بازه زمانی از سال است. نگرانی دیگر برای ذخیره‌سازی‌ها و قیمت‌های ایالات متحده آمریکا این است که ذخیره‌سازی‌های نفت خام در تأسیسات ذخیره‌سازی کاشینگ اوکلاهاما، نقطه تحویل تعیین‌شده برای قراردادهای آتی نفت خام در معاملات بازار بورس نیویورک به ۸۱ درصد ظرفیت خود رسیده است. داده‌های اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان داد ذخیره‌سازی‌های نفت خام تجاری در کاشینگ در هفته منتهی به ۱۳ نوامبر ۱.۲ درصد افزایش یافته، با حجم ۶۱ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه این رقم ۳۹.۳ درصد بالاتر از مدت مشابه پارسال است. سرعت رهایی و بهبود از چالش‌های کنونی تقاضای نفت و سوخت و کاهش سطح ذخیره‌سازی‌ها در سال آینده میلادی تا زمانی که واکسن‌های ایمن و مؤثر در دسترس بخش زیادی از مردم قرار گیرند، روند قیمت نفت را تعیین می‌کند. اوله هنسن، رئیس بخش راهبرد کالاهای بانک ساکسو گفت: به محض فراگیر شدن، واکسن باید بهبود تقاضای نفت به سمت روند طبیعی را تضمین کند. وی افزود: با این حال، نخست سطح ذخیره‌سازی‌های نفت خام و ظرفیت مازاد در اختیار تولیدکنندگان ائتلاف اوپک پلاس باید کاهش یابد و این شرایط ممکن است ما را به نیمه دوم سال ۲۰۲۱ میلادی، پیش از اینکه بهبود قابل توجهی در روند قیمت نفت رخ دهد، برساند.