سلطه دوباره اوپک بر بازار نفت

آسیب همه‌گیری ویروس کرونا به صنعت نفت شیل آمریکا سبب شد سکان هدایت بازار نفت دوباره به دستان اوپک بیفتد.

به گزارش خبرگزاری بلومبرگ، وزیران نفت سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) چند چالش برای بررسی در نشست‌های سرنوشت‌ساز دهم و یازدهم آذرماه خود دارند، این در حالی است که  برای نخستین بار در سال‌های اخیر رونق نفت شیل نخستین گزینه فهرست این چالش‌ها نخواهد بود.

به نظر می‌رسد همه‌گیری جهانی ویرانگر کرونا و درگیری با وال استریت، عزم تولیدکنندگان صنعت نفت شیل آمریکا – که ایالات متحده را به بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان تبدیل کرد – از میان برده است.

اکنون سال‌ها روند افزایشی که برای نفت خام خاورمیانه و روسیه ناخوشایند بود، به پایان رسیده است.

اگر تاکنون تردیدی درباره برتری در بازار نفت وجود داشت، اکنون به‌طور کامل مشخص شده که برتری در دستان چه کسی است.

بیل توماس، مدیرعامل شرکت ئی‌اوجی ریسورسز، بزرگ‌ترین تولیدکننده مستقل نفت شیل از نظر ارزش بازار، اوایل ماه جاری میلادی در این باره گفت: معتقدیم که به‌طور حتم اوپک در آینده تولیدکننده نوسان بازار خواهد بود و کنترل قیمت نفت را در دست خواهد داشت. نمی‌خواهیم اوپک را در شرایطی قرار دهیم که آنها احساس خطر کنند، ما سهم بازار را می‌گیریم در حالی که آنها در حال افزایش قیمت نفت هستند.

این تدبیر صنعت شیل که مدیران عامل پایونییر نچرال ریسورسز و اکسیدنتال پترولیوم نیز بر آن تأکید دارند، به این معناست که احتمال می‌رود تولید نفت شیل پس از افت شدید سال جاری میلادی تغییر نکند.

بر اساس پیش‌بینی‌های مؤسسه‌های آی‌اچ‌اس مارکیت (IHS Markit)، ریستاد انرژی، مؤسسه اطلاعات انرژی انوروس و اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید نفت ایالات متحده در سال ۲۰۲۱ به نزدیک روزانه ۱۱ میلیون بشکه می‌رسد، یعنی حدود همین مقداری که اکنون تولید می‌شود.

اسکات شفیلد، مدیرعامل شرکت پایونیر – که چهارمین عملیات بزرگ شیل را در این کشور اجرا می‌کند – در این باره گفت: تا سال ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ دیگر رشدی نمی‌بینم و رشد صنعت نفت شیل آمریکا بسیار محدود خواهد بود.

این مسئله بی‌گمان‌برای اوپک و متحدانش مایه آرامش خواهد بود.

در آغاز سال ۲۰۲۰، تلاش ائتلاف اوپک و متحدانش برای مهار قیمت‌ها با مشکلات فزاینده‌ای روبه‌رو بود.

دستیابی به موفقیت در حفاری افقی و فناوری شکست هیدرولیک که انقلاب شیل را آغاز کرد، سبب شد تا به نظر برسد رشد تولید ایالات متحده ممکن است هرگز پایان نیابد. تولید برای نخستین بار در ماه فوریه از ۱۳ میلیون بشکه در روز فراتر رفت.

سپس همه‌گیری ویروس کرونا رخ داد و مردم در سراسر جهان رانندگی و پرواز را متوقف کردند و بازار نفت سقوط کرد. با وساطت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوی آمریکا، در ماه آوریل توافق کاهش تولید اوپک پلاس امضا و حدود یک‌دهم تولید جهانی نفت از بازار حذف شد.

وی گفته بود: سهم آمریکا از این کاهش تولید به شکل کاهش بازار محور خواهد بود.

کاهش تولید اوپک سریع‌تر از آنچه پیش‌بینی شده بود انجام شد و تفاوت زیادی ایجاد کرد. سرمایه‌گذارانی که پیش از آن از هزینه پول نقد خود در صنعت شیل خسته شده بودند، از این بخش عقب‌نشینی کردند و چند تولیدکننده ورشکست شدند. پیش از پایان تابستان، تولید ایالات متحده ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در روز سقوط کرده بود، مانند اینکه امارات متحده عربی در اوج تولید خود از بازار حذف شود.

تولید چاه‌های شیل به‌طور معمول چند ماه کاهش می‌یابد، بنابراین فقط برای حفظ تولید باید حفاری‌های جدیدی انجام شود. این در حالی است که به نظر نمی‌رسد افزایش اخیر حفاری و فرآیند شکست هیدرولیک برای اطمینان از رشد تولید کافی باشد.

بر اساس داده‌های شرکت بیکر هیوز، از زمان سقوط شمار دکل‌های آمریکا در تابستان، تعداد دکل‌های حفاری نفت خام شیل با ۶۹ دستگاه افزایش در این هفته به ۲۴۱ دستگاه رسیده است که هنوز از ۶۸۳ دستگاه در ماه مارس بسیار کمتر است. 

به نظر می رسد آمریکا ناگهان از خاری که در چشم اوپک فرو می‌رفت به عضوی غیررسمی در ائتلاف با روسیه و دیگر کشورهای تولیدکننده نفت تبدیل شده است. از ماه ژوئن، قیمت شاخص نفت آمریکا به‌طور قابل ملاحظه‌ای ثابت بوده و حدود ۴۰ دلار برای هر بشکه معامله می‌شود و این رقمی مطلوب اوپک است.

حال، هنگامی که این ائتلاف در نشست مجازی وزیران نفت و انرژی اوپک در ۳۰ نوامبر (دهم آذرماه) و نشست وزیران اوپک و غیراوپک در یکم دسامبر (یازدهم آذرماه) دیدار می‌کنند، احتمال می‌رود بیشتر بر تأثیر همه‌گیری کرونا بر مصرف سوخت تمرکز کنند. بیشتر عرضه نفت خام این ائتلاف که از بازار خارج شده بدون هیچ تلاطمی با موفقیت دوباره بازگردانده شده است.