آرامگاه اَبش خاتون

آرامگاه اَبش خاتون در جنوب شرقی شهرستان شیراز، نزدیک میدان دفاع مقدس و جنب آتش نشانی قرار دارد. اَبش خاتون دختر سعد بن ابی‌بکر بن‌سعد زنگی و ترکان‌خاتون و آخرین اتابک از خاندان سلغریان و تنها فرمانروای زن استان فارس می‌باشد که در سال‌های ۶۶۲- ۶۷۲ ق/۱۲۷۳-۱۲۶۳م و ۶۸۳-۶۸۲ ق، جمعاً به مدت ۱۱ سال از سوی ایلخانان مغول، اتابک شیراز بوده است. آرامگاه اَبش خاتون که به نام رباط اَبش نیز شهرت دارد، بنایی سه طبقه است که گنبدی روی آن وجود داشت اما بعدها این گنبد و قسمتی از طبقه سوم مقبره فرو ریخت. اطراف مقبره با کاشی‌های معرق نفیسی تزیین شده بود که هم اینک بخش زیادی از آن کاشی‌ها از بین رفته و فقط کاشی‌های یک جبهه آن که در پشت آن آتش نشانی بود، باقی مانده است. بنای فعلی مقبره ساختمان آجری قدیمی مربع شکلی است که هر ضلع آن ۱۶.۷۵ متر و ارتفاعی در حدود ۱۰ متر دارد. قسمت‌هایی از کاشی‌کاری از راه داخل بنا در موزه پارس نگهداری می‌شود. در بالای بنا کتیبه‌هایی مشتمل بر آیات قرآنی به خط ثلث و روی کاشی نصب شده است.

نیوشا دقیقی ماسوله

پژوهشگر تاریخ ایران و کارشناس ارشد ایران شناسی