مالیات بر ارزش افزوده ؛ مشکل بزرگ تولیدکنندگان

بی شک مالیات نقش مهمی در توسعه عدالت اجتماعی و توزیع عادلانه ثروت دارد لذا عدم استفاده صحیح از ابزار مالیاتی  موجب عدم بهره مندی از امکانات و منابع یک کشور خواهد شد.

یکی از انواع مالیات ، مالیات ارزش افزوده است که جز جدایی ناپذیر از بخش اقتصادی خرد و کلان جامعه است از یک خانواده تا بزرگترین بنگاه اقتصادی در پرداخت این نوع مالیات چند مرحله ایی دخالت دارند که در هریک از مراحل تولید و انتقال آن تا مصرف کننده نهایی مالیات ارزش افزوده ایجاد و توسط مصرف کننده پرداخت که نهایتا توسط اداره مالیات وصول می گردد

مسولیت انتقال پرداخت این مالیات از مصرف کننده نهایی به سازمان امور مالیاتی به عهده مودیانی است که در نظام مالیات بر ارزش افزوده ثبت نام کرده اند، می باشد. بنابراین اولین ایراد این نوع مالیات خارج کردن مودیان مشمول از دایره رقابت هم صنف های خود است. این در حالی است که خیلی از صاحبان مشاغل با درآمدهای بالاتر، مشمول ثبت نام در این مالیات نیستند.  این تبعیض موجب ترغیب برخی  مودیان به فرار مالیاتی و نهایتا عدم شفافیت اقتصادی خواهد شد.

یکی دیگر از مواردی که در عملکرد و کارایی این مالیات خلل ایجاد می کند مشکل در پذیرش اعتبار مالیاتی مودیان است بطوری که در بسیاری از موارد فاکتورهای خرید مودیان به عنوان اسناد و مدارک مثبته مورد پذیرش سازمان امور مالیاتی قرار نمیگیرد. و بنگاه های اقتصادی مجبور به پرداخت دو یا چند برابر مالیات ارزش افزوده خواهند شد. حال مشکل اساسی تر این است که رسیدگی و حسابرسی مالیاتی توسط سازمان چند سال یکبار انجام می شود و طبیعتا عدم پذیرش اعتبار مالیاتی شامل مرور زمان و منجربه جرائم بالا خواهد شد.

بنابراین این نوع مالیات نتوانسته آن طور که انتظار می رفت به مهمترین اهداف خود که عبارت است از وصول مالیات حقه بدون اجتناب مالیاتی و همچنین افزایش شفافیت اقتصادی است، برسد

برای رسیدن به یک سیستم مالیاتی اثربخش که بتوان ضمن دریافت مالیات حقه جلب رضایت مودیان را همراه داشته باشد نیازمند انعطاف دراجرای بخشنامه ها و اصلاح قوانین سختگیرانه نسبت به آنهاست.

بدیهی است اگر دیدگاه مودیان نسبت به پرداخت مالیات عادلانه و منصفانه باشد بی شک رضایتمندی صاحبان مشاغل تاثیرش را بر افزایش تولید و چرخه اقتصاد خواهد داشت

سیدعمادالدین امامی فر

مدرس و مشاور امور مالیاتی