بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر نحوه مصرف گاز در یک پژوهش

نتایج یک مطالعه نشان می‌دهد که «دانش مصرف گاز» بیشترین تأثیر مستقیم و «فرهنگ خانواده» بیشترین تأثیر غیرمستقیم را بر چگونگی مصرف گاز دارند.

به گزارش تجهیز نیوز به نقل از شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت، پژوهشگران دانشگاه مازندران و دانشگاه شهید بهشتی در مطالعه‌ای عوامل اجتماعی مؤثر بر ایجاد عادت‌های مصرف گاز را بررسی کردند. این مطالعه با عنوان «تحلیل اجتماعی عادت مصرف انرژی با تأکید بر مصرف گاز خانگی» با حمایت شرکت تولید و توزیع گاز استان مازندران انجام و نتایج آن اخیرا در فصل‌نامه «مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران» وابسته به مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران منتشر شده است.

این پژوهش به صورت مقطعی در سال ۱۳۹۸ انجام شد و ۵۰۰ نفر از مشترکان خانگی شرکت توزیع گاز استان مازندران بررسی شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسش‌نامه استفاده شد. برای نمونه‌گیری و انتخاب شهرها، استان مازندران به سه منطقه شرق، غرب و مرکز تقسیم و سپس با توجه به سه نوع آب‌وهوای معتدل، معتدل رو به گرم و معتدل رو به سرد، سه شهر برای بررسی انتخاب شد.

در پرسش‌نامه مورد استفاده در این پژوهش موضوعات «عادت مصرف گاز»، «فرهنگ خانواده»، «آگاهی از سیاست‌های بهینه‌سازی مصرف گاز در ساختمان»، «آگاهی از پیامدهای منفی مصرف گاز»، «دانش مصرف گاز»، «اثربخشی شخصی» و «رضایت‌مندی از خدمات‌رسانی شرکت گاز»، مورد پرسش قرار گرفتند که با بررسی اطلاعات و ویژگی‌های فردی شرکت‌کنندگان در مطالعه مشخص شد ۵۵ درصد پاسخگویان زن و ۴۵ درصد مرد هستند و سطح تحصیلات بیشتر این افراد، لیسانس است. ۴۶ درصد از سرپرستان خانوار شغل آزاد داشتند و ۳۲ درصد کارمند بودند.

بررسی رابطه عادت مصرف گاز و جنسیت نشان داد که تفاوت معناداری در عادت مصرف گاز زنان و مردان وجود ندارد. رابطه شغل با عادت مصرف گاز نشان داد میزان عادت‌های درست مصرف گاز در میان کارگران و کشاورزان بیشتر از سایر گروه‌ها است. همچنین مشخص شد که با افزایش سن، عادت‌های مطلوب مصرف گاز افزایش می‌یابد، اما تحصیلات در مصرف گاز تأثیری ندارد و بهینه‌سازی مصرف گاز رابطه معناداری با درآمد خانوار و گازبها ندارد.

یافته‌های این پژوهش نشان داده میانگین عادت مصرف گاز مشترکان خانگی به سطح مطلوب و بهینه نزدیک است. این موضوع نمایان‌گر آن است که میزان توجه افراد شرکت‌کننده در پژوهش به اصول ایمنی در استفاده از لوازم گازسوز برای حفظ ایمنی و بهینه‌سازی مصرف گاز در حد متوسط است.

آگاهی از پیامدهای منفی مصرف گاز، آگاهی از سیاست‌های بهینه‌سازی مصرف گاز در ساختمان و اثربخشی شخصی پاسخگویان در سطح خوبی قرار دارند، در حالی‌ که میانگین دانش مصرف گاز و رضایت‌مندی از خدمات‌دهی شرکت گاز در سطح متوسط است.

پس از بررسی نتایج، مشخص شد «دانش مصرف گاز» تأثیرگذارترین عامل در عادت مصرف است و پس از آن «آگاهی از پیامدهای منفی مصرف گاز» قرار دارد؛ «فرهنگ خانواده» نیز بیشترین تأثیر غیرمستقیم را بر عادت مصرف گاز دارد.

به گفته پژوهشگران این مطالعه، در واقع خانواده با نگرش و عملی که درباره مصرف گاز به‌عنوان منبع انرژی تجدیدناپذیر دارد، بر میزان شناخت و آگاهی از پیامدهای منفی عمل‌های غیرمسئولانه تأثیرگذار است و کارایی فرد را برای مصرف پایدار افزایش می‌دهد.