کارگرانی که بعد از تحمل ۲۰ سال رنج و سختی مشاغل  سخت، بازنشسته شده‌اند حالا به جای استفاده از مزیت‌های قانونی کار در این حرفه‌ها، باید تاوان بدهند و این مزیت برایشان به یک امتیاز منفی تبدیل شود. کارگران معدن که روز و شب را با بیم ریزش معادن سپری می‌کنند، آنها که کار در ارتفاع بالا و مواجهه با خطر سقوط، پیشه هر روزشان است، کارگرانی که در محیط کار با عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی غیراستاندارد مواجه هستند و در این اشتغال، تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت‌های طبیعی، جسمی و روانی در کارگر ایجاد می‌کند، کارگران شاغل در کار حفر قنوات، چاه‌ها، فاضلاب‌ها، تونل‌های زیرزمینی و مخازن سربسته، کار مداوم روی خطوط و پست‌های انتقال برق، کار مستمر در محیط هایی با فشار صوتی و خبرنگارانی که روز و شب خود را برای پیگیری مشکلات مردم صرف می‌کنند، برخی از آن گروه‌های شغلی هستند که بازنشستگان‌شان با شرایط فعلی طرح همسان‌سازی متضرر شده اند، به جرم این که شغل شان سخت و زیان آور است و ۲۰ ساله بازنشسته شده‌اند.

کارگران مشاغل سخت و زیان آور در طول ۲۰ سال کار، ۴ درصد اضافه بیمه پرداخت کرده‌اند که جبران ۱۰ سال بازنشستگی زودترشان مانع از کم شدن درآمدهای مالی سازمان تامین اجتماعی نشود و منتی از این بابت بر سرشان نباشد، ۲۰ سال سخت‌ترین شرایط کاری را تجربه و امنیت و آسایش خود و خانواده هایشان را فدا کرده‌اند تا کارهای سخت روی زمین نماند، حتی دیوان عدالت اداری هم برابری هر سال کار این کارگران با یک و نیم سال کار دیگر بیمه شدگان را تایید کرده است اما حالا که پای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان به میان آمده است، نه تنها این ۲۰ سال را معادل ۳۰ سال نمی‌دانند بلکه اضافه پرداختی ۴ درصدی بیمه طی ۲۰ سال را چیز قابل‌داری حساب نمی‌کنند!

طی روزهای اخیر و با آغاز واریز حقوق‌های همسان‌سازی شده، بازنشستگان مشاغل سخت و زیان آور با این شوک مواجه شدند که سابقه کاری آنها برای محاسبه میزان افزایش حقوق، ۲۰ سال در نظر گرفته شده است. یعنی میان آنها که ۲۰ سال سابقه کار عادی داشتند با آنها که دو دهه از عمرشان را به کار سخت و زیان آور مشغول بودند فرقی نیست، بماند که بازنشستگان مشاغل سخت طی این سال‌ها ۴ درصد هم حق بیمه اضافی پرداخت کرده‌اند. خبرهای دریافتی حاکی است یکی از دلایل تاخیر چند ماهه در اجرای طرح همسان‌سازی حقوق بازنشستگان هم، همین اختلاف موجود بین نمایندگان مشاغل سخت و زیان آور با تامین اجتماعی بوده و این کشمکش‌ها هنوز هم به نتیجه نرسیده است. در همین راستا خانه مطبوعات کشور هم پیگیر اصلاح این اجحاف صورت گرفته است و در تلاش است طی جلسه با مسئولان سازمان تامین اجتماعی آن را رفع کند.

پیگیری برای دریافت پاسخ ابهامات و سوالات بازنشستگان

اما اجرای طرح همسان‌سازی علاوه بر وارد کردن شوک به مشاغل سخت و زیان آور، سوالات و ابهاماتی را هم برای سایر بازنشستگان تامین اجتماعی به همراه داشت.

بازنشستگان تامین اجتماعی با دریافت فیش‌های حقوقی مردادماه خود با سوالات و ابهاماتی مواجه شدند که ناشی از دو اتفاق بود؛ اتفاق اول اعمال نشدن تغییرات طرح همسان‌سازی در فیش‌های حقوقی مرداد برخی بازنشستگان و اتفاق دوم ابهامات ناشی از چگونگی محاسبه این همسان سازی. این ماجرا بار دیگر ارسال پیامک‌های متعدد بازنشستگان به روزنامه را به دنبال داشت و پیگیری ماجرا را از ما خواستار شدند. از جمله:

 «ما بازنشستگان تامین اجتماعی، چشم امیدمان به همسان‌سازی بود اما این طور شد که طبق روال معمول، سقف بگیران بیشتر بگیرند و میانه بگیران در حسرت».

 «خواهش می‌کنم بابت ظلم مضاعفی که در خصوص همسان‌سازی اجرا می‌شود پیگیری کنید، کسانی که حقوق بالا می‌گیرند، دو برابر ما که حقوق بگیر میانه هستیم دریافتی دارند».

در این باره با «محمد اسدی» دبیر کانون عالی کارگران بازنشسته کشور گفت‌وگو کردیم و سوالات و ابهامات ناشی از اجرای طرح

 همسان‌سازی را با او در میان گذاشتیم. اسدی در این گفت‌وگو پاسخ هایی را ارائه کرد که شاید بتواند ابهامات برخی از بازنشستگان را رفع کند. البته به گفته او آن دسته از بازنشستگان که احساس می‌کنند حقوق آنها تضییع شده است می‌توانند از مجاری قانونی پیگیر موضوع باشند. پاسخ‌های دبیر کانون عالی کارگران بازنشسته کشور به سوالات بازنشستگان را در ادامه می‌خوانید:

ماجرای فیش‌های بدون تغییر

برخی بازنشستگان حکم حقوقی خود را در سایت مشاهده کرده‌اند که این حکم‌ها قبل از اعمال همسان‌سازی صادر شده و تغییرات در آن اعمال نشده. ممکن است در ماه اول اجرا، تغییرات در حکم برخی بازنشستگان اعمال نشود اما از ماه آینده قطعا اعلام خواهد شد.

این ماه دو پرداختی مجزا برای بازنشستگان انجام می‌شود. یک پرداختی حقوق و یک پرداختی حاصل از اجرای طرح همسان سازی.

 بر اساس تعداد سال‌های پرداخت بیمه جدولی داریم که پایه افزایش حقوق بر اساس آن تعیین می‌شود. مثلا با ۱۰ سال سابقه بیمه ۱۵۰ هزار تومان، بعد از آن به ازای هر سال ۵ هزار تومان، از ۲۵ سال به بالا هم مثلا سالی ۱۵ هزار تومان. این پایه افزایش است و کاری به حق بیمه نداریم.

 به طور مثال فردی که ۳۰ سال حق بیمه حداقلی پرداخت کرده و حقوق فعلی‌اش حدود یک میلیون و ۹۰۰ هزار تومان است، با این فرمول باید فقط ۳۶۵ هزار تومان به حقوقش اضافه شود اما با توجه به تعیین کف حقوقی، حقوقش به دو میلیون و ۸۰۰ خواهد رسید.

 در مقابل فردی مثلا با ۳۰ سال سابقه، حداکثر بگیر بوده و هنگام بازنشستگی با حقوق هفت برابر حداقل حقوق همان زمان بازنشسته شده. اما الان حقوق این فرد دیگر هفت برابر حقوق حداقلی امسال نیست و ممکن است ۵/۳ برابر باشد. پس در عمل حقوق این فرد ۵/۳ برابر نسبت به زمان بازنشستگی‌اش کاهش پیدا کرده و دیگر هفت برابر حقوق حداقلی نیست. این ۵/۳ برابر در آن مبلغ پایه ۳۶۵ هزار تومان (عدد ۳۶۵ هزار تومان یک مثال است) ضرب می‌شود. علاوه بر آن چون بالای ۲۵ سال سابقه دارد، بابت سال اول اضافه، یک درصد حداقل حقوق کارگران (یک درصد یک میلیون و ۹۰۰ هزارتومان، معادل ۱۹ هزار تومان) و به ازای هر سال بیشتر هم ۲۵/۰ درصد حداقل حقوق به آن اضافه می‌شود.

از ابتدا هم قرار به برابر شدن حقوق حداقل و حداکثر بگیران نبود

 طی سال‌های گذشته کف حقوقی یا همان دریافتی حداقلی بگیران بالا آمده و به همین دلیل ضرایب سابق حداقلی و حداکثری دیگر صدق نمی‌کند. طرح همسان‌سازی هم با همین هدف اجرایی شد، از ابتدا قرار به برابر شدن حقوق حداقل و حداکثر بگیران نبود، تلاش شده برای هر فرد به همان میزان حقی را که از او تضییع شده است احقاق کنیم.

 از اعتبار طرح همسان‌سازی مبلغی هم نصیب کسانی شود که واقعا شرایط زندگی سختی دارند. مثلا گفته شده برای فردی با ۱۰ سال سابقه بیمه، ۱۵۰ هزار تومان اضافه شود، در حالی که طبق ضوابط تامین اجتماعی، این بیمه شدگان اصلا بازنشسته محسوب نمی‌شوند.

 در نخستین روز واریز حقوق‌های حاصل از همسان سازی، رضایت مندی خوبی را شاهد بودیم و بیش از ۸۰ درصد تماس‌ها با ما حاوی پیام تشکر از اجرای این طرح بوده است.

 با این طرح کسانی که با حقوق‌های بین یک میلیون و ۶۰۰ تا ۲ میلیون تومان زندگی می‌کردند، از ابتدای سال تا الان بیش از یک میلیون تومان به حقوقشان اضافه شده. درست است که این مبلغ نسبت به تورم مبلغ قابل توجهی نیست اما بی‌تاثیر هم نخواهد بود.

معترضان از مجاری قانونی پیگیری کنند

 فرمول تعیین شده در طرح همسازی یک قاعده کلی است و استثنایی در آن دیده نشده است. ضوابطی است که طبق جدول سابقه بیمه پردازی و فرمول‌های مشخص تعیین شده است.

 اگر کسی احساس می‌کند حقش ضایع شده، می‌تواند از مجاری قانونی پیگیری کند. با ضوابط موجود، احتمالا اعتراض‌ها فقط می‌تواند درباره محاسبه سابقه کار لحاظ شده برای افراد باشد که در این صورت معترضان باید با مراجعه به مراجع ذی صلاح، سوابق کاری مد نظر خودشان را اثبات کنند.

 از بازنشستگان می‌خواهیم اجازه بدهند حقوق این ماهشان واریز شود، نتایج همسان‌سازی را ببینند، معایب ابتدای اجرای کار رفع شود و بعد درباره آن قضاوت کنند.