معرفی باغ فتح آباد

به گزارش پایگاه خبری تجهیز نیوز، این باغ در نزدیکی روستای فتح آباد، ۵ کیلومتری شهر تبریز، در مسیر جادۀ باسمَنج قرار دارد. باغ را خواجه رشیدالدین فضل الله، وزیر برجستۀ دورۀ ایلخانان در اواخر سدۀ هفتم و به روایتی در اوایل سدۀ هشتم هجری ساخت و بر ربع رشیدی وقف کرد. این باغ از ۳ بخش اصلی شامل:

۱. باغ بیرونی

۲. باغ اندرونی

۳. باغ مشجر متصل به باغ اندرونی تشکیل شده است.

مشخصۀ طراحی باغ ایرانی را باید در باغ اندرونی جست. این باغ محصور است و متناسب با شیب طبیعی زمین سطح بندی شده است. ترتیب و موقعیت قرارگیری آب و گیاه نیز با الگوهای آشنای باغ ایرانی مطابقت دارد.باغ و عمارت فتح آباد در آذر ماه سال ۱۳۷۸ هجری شمسی، به شمارۀ ۲۵۱۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

تنها سند مکتوبی، که در آن به این باغ اشاره شده است، کتاب «باغهای ایران و کوشکهای آن» تألیف دونالد ویلبر است. وی در این باره چنین قلم فرسایی نموده: «در نزدیکی شاه گل، باغی به نام فتح آباد واقع شده است. مرکز باغ پوشیده از درختان میوه است.ولی محور طویل آب، تمام باغ را به طرز متداول در ایران، به هم متصل میسازد و به آن یک نوع هماهنگی میدهد. فقط بنای جدیدی که به جای کوشک قدیم ساخته شده، هماهنگی آن را برهم میزند. هرگاه از قسمت مرتفع، یعنی سمت جنوبی باغ وارد شویم. میبینیم که این خیابان پست و بلند است و شکل حوضهایی که در مسیر آن قرار گرفته اند نیز مختلف است. در یک قسمت حاشیه های سبزی در کنار نهرها به چشم میخورد که آنها نیز به نوبۀ خود با حاشیه ای از گل شمدانی زینت یافته اند. سرانجام به برجسته ترین نقطۀ باغ، یعنی استخر عظیمش میرسیم که اطراف آن را سنگ کار کرده اند. این استخر، بسیار عمیق است و اطراف آن را درختان کهن و تنومندی احاطه کرده است. قسمت شمال این استخر، قدری بلندتر از سطح زمین است. این همان چیزی است که در استخر شاه گل نیز دیده میشود.هیچ یک از قسمتهای این باغ به تنهایی زیبایی فوق العاده و چشمگیری ندارد. در حالیکه به طور کلی جذاب و آرام است» (همان: ۲۳۳).

با توجه به اسنادی که موجود است، ساخت این باغ را به ساعدالملک، یکی از معتمدان شهر تبریز نسبت میدهند، که حدود ۱۵۰ سال قبل توسط خاندان عدل خریداری شد و مجموعۀ باغ و عمارت فتح آباد در زمان خاندان عدل توسط عباسعلی ترفیعی که معمار محلی بود، بازسازی شد.در سال ۱۳۷۴، آموزش و پرورش استان آذربایجان شرقی، این باغ را از خاندان عدل خریداری کرد و با تغییر کاربری به صورت (اردوگاه فرهنگی الغدیر) از آن استفاده کرد. پس از ثبت شدن باغ، ادارۀ میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تبریز به کمک آموزش و پرورش، توسعه و تغییر کاربری باغ را در برنامۀ خود قرار دادند.