شناسایی عوامل اعتیاد/ اعتیاد پاسخ فیزیولوژیکی بدن است به مصرف مکرر مواد اعتیاد آور (هر ماده حتی شکلات)

به گزارش پایگاه خبری تجهیزنیوز و به نقل از پایگاه خبری قاصدک خبر، وابستگی به مواد مخدر از طرفی باعث تسکین و آرامش موقت درد و اضطراب می گردد و حتی گاهی نشاط آور است و از طرفی بعد از پایان یافتن اثر مواد دربدن دچار تشویش برای جستجوی مصرف مجدد آن می گردد.و لذا فرد برای خاموش کردن این حس تشویش ناخوشایند مرتب مجبور به مصرف مقدار بیشتری از موادمخدر می گردد.

سوء مصرف مواد مخدر یا به عبارتی معتاد شدن افراد با ورود آنها به چرخه اعتیاد اتفاق می افتد.

یکی از راه های مبارزه با این آسیب اجتماعی ،شناخت و بررسی عوامل ایجاد کننده آن است.

اعتیاد از دوست و آشنا آغاز، به هیچ و پوچ پایان می یابد.

افرادی که به دام اعتیاد می‌افتند در مرحله اول توسط دوستان و آشنایان در معرض مواد قرار گرفته و مواد مخدر به آنها معرفی می‌شود.

در مرحله بعد فرد در عین حالی که دچار شک و تردید در خصوص مصرف یا عدم مصرف مواد است، برای اولین بار مصرف مواد را تجربه می‌کند و تصور می‌کند یک بار مصرف مواد اعتیادآور نیست.

این یکبار مصرف مواد تبدیل به مصرف هر از گاهی و تفریحی شده و کم‌کم فرد را وارد مرحله سوم یعنی تبدیل شدن به یک معتاد کامل می نماید.

اولین تجربه مواد معمولا ۱۳تا۱۵سالگی است

اغلب افراد معتاد در کشور ما در سنین بین ۲۲ تا ۴۴ سال قرار دارند.اما اولین تجربه مصرف آنها در سنین نوجوانی یعنی حدود ۱۳ تا ۱۵ سالگی بوده است.

این مسئله نشان می‌دهد نوجوانان به دلایلی از نظر ابتلا به سوء مصرف مواد مخدر تاثیرپذیری بسیار زیادی دارند که بسیار حائز اهمیت بوده و قابل بررسی می باشد.

علل گرایش نوجوانان به اعتیاد

در خصوص علل گرایش نوجوانان به مواد مخدر دلایل بسیاری می تواند وجود داشته باشد که به چند مورد از مهمترین آنها اشاره می کنیم.

۱_ ویژگی رشدی نوجوانان

نوجوان استقلال طلب است. او تمایل دارد از خانواده جدا شود اما پختگی و رشد شناختی لازم را ندارد لذا در صورت قرار گرفتن در معرض افراد سودجو یا همسالان آلوده به مواد مخدر ممکن است آسیب ببیند.

۲_ تمایل به نشان دادن برتری خود در جمع

نوجوانان تمایل به نشان دادن برتری خود در جمع را دارند و به دنبال جمع پذیری هستند.

آنها می‌خواهند به نوعی تایید گروه همسالان خود را به دست بیاورند.

که اگر این گروه از همسالان افراد سالمی نباشند، آنها را به سمت رفتارهای پرخطری از جمله اعتیاد سوق می دهند.

۳_ رشد عواطف و احساسات

نوجوانان به دلیل شرایط رشدی خود بخش عواطف و احساسات در مغز آنها رشد بیشتری یافته و لذا کمتر از بخش عقلانی مغز خود استفاده می کنند.

بدین منوال از ریسک پذیری بالاتری برخوردار هستند و با توجه به پیروی از اصل لذت جویی و کنجکاوی احتمال کشیده شدن به سمت مصرف مواد در آنها بیشتر است.

۴_ بیش فعالی در کودکی

بعضی نوجوانان در سنین کودکی دچار اختلال بیش فعالی بوده اند.

می‌دانیم که ۱۰ تا ۲۰ درصد کودکان بیش فعال هستند که متاسفانه درصد قابل توجهی است.

اگر این کودکان در زمان مربوطه درمان نشوند در سنین نوجوانی احتمال اینکه به اختلال سلوک مبتلا شوند و شخصیت‌های نافرمان و مخربی را از خود نشان دهند بسیار زیاد است.

لذا اگر خانواده هایی که فرزند بیش فعال دارند با عدم آگاهی و بعضاً به دلیل ترس از انگ خوردن فرزندانشان به درمان آن ها مبادرت نمی ورزند باید منتظر عواقبی نا خوشایند آن در نوجوانی هم باشند.

۵_ارتباط دوستانه والدین و فرزند

نکته بسیار مهم و اساسی که باید به آن پرداخت ارتباط میان والدین و فرزندان است که اگر این رابطه دوستانه و برپایه اعتماد و صداقت باشد پدر و مادر اولین محرم‌راز فرزندان خود خواهند بود.

والدین صمیمی، به راحتی می توانند فرزندانشان را از محیط های پرخطر دور سازند.

۶_ فرزند پروری

سبک های فرزند پروری در هر خانواده اعلام می‌شود نیز بسیار مهم است. اگر والدین بسیار کنترلگر باشد و اجازه ابراز وجود به نوجوانان خود را ارائه دهند،ممکن است فرزند آنها به دنبال ابراز وجود خود در جمع همسالان رفته و برای بزرگ نشان دادن خود دست به مصرف مواد مخدر بزند.

سهل انگاری و اعتیاد

از طرفی اگر خانواده ها بسیار سهل گیر و بی توجه باشند و همچنین نظارت و کنترلی بر رفتار فرزندان خود نداشته باشند، عملاً نقش والدگری خود را به خوبی اجرا نکرده اند.

در این صورت نوجوان آنها پدر و مادرش را به عنوان افرادی آگاه به رسمیت نخواهد شناخت و به سمت گروه‌های پرخطر سوق داده می‌شود که نتیجه آن ممکن است به اعتیاد بیانجامد.والدین هلی کوپتری هم که جای خود دارند و از آنجا که تقریباً زمانی برای با فرزندان بودن ندارند بچه های خود را به حال خود رها ساخته و عملاً دو دستی تقدیم گروه های آسیب زا با هم رفتارهای پرخطر می سازند.بخشی از والدین نیز تصور می‌کنند اگر رفاه اقتصادی فرزندانشان را فراهم آورند هیچ کمبودی وجود نخواهد داشت.

لذا نوجوانان خود را با یک کیف پر از پول و عاری از آگاهی در جامعه پرخطر رها می سازد که اگر نتیجه آن اعتیاد و رفتارهای پر خطر نباشد تعجب‌برانگیز است.

کاهش وزن یا اعتیاد!؟

و اما افرادی نیز هستند که با وجود داشتن اطلاعات و آگاهی لازم در خصوص مواد مخدر و تعلق به سطح اجتماعی و فرهنگی بالا در جامعه به دام مصرف مواد می افتند.

برای مثال بانوانی که برای کاهش وزن از داروهای چربی سوز غیر استاندارد که حاوی مواد مخدر است و در باشگاه های ورزشی برای جلب مشتری عرضه می گردد نادانسته استفاده می‌کنند.

افزایش تمرکز یا توهم!؟

و یا دانشجویان و دانش‌آموزان کمال‌گرایی که برای افزایش تمرکز و بالا بردن سطح حافظه خود به اشتباه از برخی با داروهای حوزه اعصاب و روان استفاده کرده و در بلندمدت معتاد می‌شوند.

افرادی هم به دلیل بیماری های جسمی که دارند و دردهای مزمن را تحمل می کنند برای کاهش درد به سمت مصرف مواد می‌روند و مشکلی بر مشکلاتشان می افزاید.

از طرفی برخی افراد که دچار اختلالات روانی نیز هستند احتمال سوء مصرف مواد در آن ها بالاست.

مواد مخدر کارکرد مغز را تغییر می دهد

نکته حائز اهمیت در بحث اعتیاد به عنوان یک بیماری جسمی و روانی این مسئله است که ورود مواد مخدر به بدن موجب می‌شود مغز کارکرد درست خود را تغییر داده و عملکرد آن وابسته به ورود مواد مخدر به بدن گردد.

بدین مضمون که مغز برای فعالیت‌های خود میانجی های عصبی تولید می کند.

اما پس از ورود مواد مخدر به بدن تولید آن ماده توسط سیستم عصبی تقریباً متوقف شده و بدن هر بار که به آن ماده خاص مانند سروتونین نیاز پیدا می‌کند به جای تولید آن ، آن را از بیرون طلب می نماید و این مقوله موجب می شود فرد معتاد دچار علائمی از قبیل دردهای عضلانی و استخوانی، گیجی، پرخاشگری و غیره شود و برای رسیدن به مواد مخدر دست به هر کاری بزند تا این علائم را خاموش نماید.

در هر بار مصرف مواد مخدر آثار آن تقریبا ۸ تا ۱۲ ساعت در بدن باقی می ماند و پس از آن فرد مجبور به استفاده مجدد از مواد است.

به طور کلی بیشتر افرادی که شخصیت‌های رشد نیافته دارند برای پر کردن خلاء های خود ممکن است به سمت مصرف مواد مخدر بروند.

افراد مضطرب و افسرده و شکست خورده هایی که دچار درماندگی شده‌اند برای التیام آلام روحی خود ممکن است دست به مصرف مواد بزنند.

ارتباط اعتیاد با فقر و بیکاری یا رفاه بیش از حد

دلایل دیگری که می‌تواند افراد مستعد نسبت به مصرف مواد را به سمت اعتیاد سوق دهد مواردی از جمله فقر، بیکاری تنش های خانوادگی ،وجود فرد معتاد در خانواده و یا حتی رفاه بیش از حد باشد.

پیشگیری از اعتیاد

در مقوله پیشگیری از اعتیاد نیز مثل هر نوع دیگری از پیشگیری با پیشگیری اولیه و ثانویه مواجه هستیم.

پیشگیری اولیه به این مفهوم که فرد از ابتدا به ساکن سراغ مصرف مواد مخدر نرفته و آسیب نبیند. در پیشگیری ثانویه به دنبال این هستیم که افراد آسیب‌دیده پس از ترک مصرف مجدداً به شرایط اولیه مصرف‌مواد باز نگردند در هر دو صورت نقش خانواده و نقش جامعه بسیار حیاتی است.

خانواده به لحاظ آگاهی‌بخشی به فرزندان خود و ایجاد یک رابطه صمیمانه با آنها موثر می باشد.

جامعه از نظر کاهش دسترسی به مواد مخدر و برخورد با متخلفین این حوزه ، افزایش آگاهی های خانواده در رابطه با انواع مواد مخدر و علائم مصرف و راه‌های درمان مبتلایان می تواند تاثیرگذار باشد.

از آنجا که فرد معتاد به لحاظ جسمی روانی و اجتماعی درگیر معضل اعتیاد می شود لذا جهت درمان آن باید به تیم پزشکی به همراه روانشناسان و مددکاران با همکاری یکدیگر سعی در بهبود شرایط وی کنند.

نقش مددکاران اجتماعی و برای بازگرداندن این افراد به جامعه نیز بسیار مهم و پر رنگ است. چرا که اگر فرد معتاد پس از ترک و بازگشت به جامعه مجدداً با همان معضلات قبلی روبرو گردد احتمال بازگشت به بیماری بسیار زیاد است.

مبالغ هنگفت برای پیشگیری از اعتیاد

در نهایت آنچه به وضوح مشخص است این است که اعتیاد جامعه را متحمل خسارت های زیادی می نماید و موجب ناامنی بسیاری می شود.سالانه دولت ها مبالغ هنگفتی برای پیشگیری و درمان اعتیاد صرف می کنند.اما نه تنها شاهد کاهش مصرف نیستیم بلکه سالانه با رشد مصرف مواد، پایین آمدن سن مصرف و تغییر الگوی ابتلا نیز مواجه می باشیم.

از سویی دیگر دختران جوان نیز با تغییر نگرش و هنجار های جامعه به سمت مصرف مواد مخدر روی آورده اند که به دلیل تابوهای جامعه کمتر خوداظهاری نموده و در آمار دیده نمی شوند.رشد روسپی گری دختران جوان که عمدتا ناشی از فقر می باشد نیز به مقوله اعتیاد دامن زده است.لذا به نظر می رسد تعداد بی شمار نفر ساعت جلسات اداری و غیر اداری،طرح های مختلف در قالی عناوین متفاوت از نماد گرفته تا یاریگران زندگی هنوز نتوانسته است بر غول اعتیاد فائق آید.

✍ دکتر سارا هیات

کد:۱۴۰۰۷۱۰۰۹۰۹۰۰۴۲