کشف آثاری از دوران سلوکی، اشکانی و اسلامی در همدان

به گزارش پایگاه خبری تجهیز نیوز و به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، محسن جانجان سرپرست هیئت باستان‌شناسی ۲۰ مرداد ۱۴۰۰با اعلام این خبر گفت: «تا پیش از سال ۱۳۸۴ که اداره کل میراث‌فرهنگی استان همدان از مهدی رهبر برای گمانه‌زنی در محله دو خواهران دعوت به عمل آورد هیچ‌گونه اقدامی در جهت شناسایی محل لائودیسه صورت نگرفته بود.»

او با بیان اینکه طی چهار فصل گمانه‌زنی و کاوش در سال‌های ۱۳۸۴، ۱۳۹۰، ۱۳۹۱ و ۱۳۹۸ گمانه‌های متعدد در ابعاد مختلفی مورد کاوش قرار گرفتند تصریح کرد: «با توجه به ساخت و سازهای انبوه و متراکم در محله دو خواهران که در عین حال از محلات فقیرنشین نهاوند محسوب می‌شود، هیئت کاوش با مشکلات فراوانی از جمله انتخاب محل مناسب برای گمانه‌زنی روبه‌رو بود.»

این باستان‌شناس با اشاره به ادامه کاوش‌ها در فصل پنجم و ششم، نتایج شش فصل کاوش در این محوطه تاریخی را کشف آثاری از دوره سلوکی و اشکانی ازجمله کشف سرستون، پایه ستون و سفال‌های دوران تاریخی (سلوکی و اشکانی) عنوان کرد.

جانجان با بیان اینکه فصل ششم کاوش با تخریب دیوار حسینیه دو خواهران نهاوند آغاز شد خاطرنشان کرد: «با توجه به نتایج پنج فصل گذشته، کشف آثار تاریخی مربوط به دوره سلوکی و احتمال وجود سرنخ در محل فعلی حسینیه، کاوش در این بنا انجام شد.»

به گفته او، همچنین کاوش در داخل صحن امام‌زاده دو خواهران نیز ادامه یافت که نتایج حاصل از ترانشه‌های ایجاد شده در این منطقه منجر به کشف آثاری از دوران سلوکی، اشکانی و اسلامی (دوره ایلخانی) شد.

سرپرست هیئت باستان‌شناسی در پایان با بیان اینکه جستجو برای کشف معبد لائودیسه همچنان ادامه دارد ابراز امیدواری کرد این مهم در فصول آتی کاوش محقق شود.

در سال ۱۳۲۲ شمسی به طور اتفاقی، کتیبه‌ای به خط و زبان یونانی از محله دو خواهران نهاوند کشف شد که نشان می‌داد نهاوند در زمان سلوکی‌ها « لائودیسه» نام داشته و دارای معبدی به همین نام بوده است. شهرهایی که تاریخ‌نویسان و نویسندگان از زمان اسکندر مقدونی و جانشینان او در ایران و سایر متصرفات از آنها یاد می‌کنند، نام‌هایی چون الکساندریا، آپامه آ، آنتیوخیا، لائودیسه آ و… داشته‌اند که جز نام، اطلاعاتی از آنها در دست نداریم.

اشاره شده که اسکندر و جانشینان او، به منظور تسلط بر ایران که دارای تمدن درخشانی بوده، اسکان یونانی‌های مهاجر در ایران را در دستور کار خود قرار داده بودند و برخی از شهرهای ایران را نیز به منظور امتزاج دو تمدن ایران و یونان توسعه دادند و یونانی‌ها را در آن ساکن کردند. با توجه به مدت کوتاه سلطنت اسکندر که فقط ۱۲ سال‌ و نیم طول کشیده و در تمام این مدت در حال قشون‌کشی از آسیای صغیر تا هند و مصر بوده، نمی‌توان پذیرفت توانسته باشد، شهرهایی به مفهوم واقعی ایجاد کند. بنابراین می توان تصور کرد که شهرهای ذکرشده در حقیقت اردوگاه‌های نظامی برای سپاه مقدونی بوده‌اند. شهرهایی که در این دوره ایجاد می‌شدند معمولا به نام شاهان یا همسرانشان نام‌گذاری می‌شد. یکی از خصوصیات شهرهای یونانی وجود معبد، ورزشگاه، تئاتر و آگورا (محل دادوستد و تجمع اجتماعات مردمی) بود.

از جمله شهرهای ایجاد شده در غرب ایران، لائودیسه نهاوند است که به نام همسر آنتیوخوس سوم نام‌گذاری شده بود. گیرشمن توسط لوئی روبر از کشف لائودیسه اطلاع حاصل کرد و به منظور فراهم آوردن مقدمات کاوش، یک روز را در نهاوند گذرانید. ظاهرا گیرشمن با حضور در نهاوند، قصد ارزیابی موفقیت خود از کاوش در این محل را داشته اما با بررسی وضعیت موجود، متوجه شد که صرف وقت در نهاوند برایش موفقیتی در بر نخواهد داشت. بنابراین به لوئی روبر نوشت: توجه شما را به این نکته جلب می‌کنم که ظاهرا تمام قسمت‌های محوطه باستانی نهاوند، به بهانه تهیه خاک و سنگ برای بناهای جدید زیر و رو شده است و در عین حال شهر جدید نهاوند به سرعت روی آثار هلنیستیک را پوشانیده است.